Belgische artsen geven een stoomcursus neurologie in Rwanda, waar dit jaar een specialisatieopleiding is gestart. Onderzoeker Alexandra Boogers ging mee en schreef er een blog over.
Ik reisde begin november voor een week naar Rwanda. Tot voor kort kon je hier geen opleiding tot arts-specialist in de neurologie volgen. In juni van dit jaar bracht een nieuw project, dat ondersteund wordt door de Koning Boudewijnstichting en UCB, daar verandering in. Het project wordt belichaamd door Dr. Dirk Teuwen en de dienst neurologie van UZ Gent, met name door Prof. Dr. Paul Boon. Het ambitieuze plan werd opgevat om over een periode van zes jaar zestien nieuwe Rwandese neurologen af te leveren. Vandaag zijn er amper zes erkende neurologen, opgeleid in Dakar, voor een land van 12 miljoen inwoners. Ondanks de jonge bevolking komen neurologische ziekten veel voor in Rwanda. Er is dus een hoge nood aan een nieuwe lichting neurologen.
Sinds deze zomer worden vijf Rwandese assistenten opgeleid onder de vleugels van de huidige Rwandese neurologen. Ter ondersteuning van de Rwandese specialisatieopleiding, zal er drie keer per jaar een team van Belgische artsen naar Kigali vliegen om daar een stoomcursus neurologie te geven.
Tijdens deze eerste ‘missie’ gaf Dr. Rik Demaerel, laatstejaars assistent neurochirurgie in UZ Leuven, les in neuroanatomie. Prof. Dr. Alfred Meurs werkt als neuroloog gespecialiseerd in epilepsie aan UZ Gent en dompelde de jonge assistenten onder in de wereld van de epilepsie. Epilepsie komt bovendien erg veel voor in Rwanda (tot tien keer zo vaak als in België), vermoedelijk door het hoge aantal bevallingen met complicaties die aanleiding kunnen geven tot zuurstoftekort bij het kind. Zelf introduceerde ik deze uitermate leergierige jongeren in de wereld van de bewegingsstoornissen.
Tijdens ons verblijf in Rwanda vonden ook consultaties plaats waarbij verschillende casussen met ons afgetoetst werden. Ik deel graag drie zaken die me verrasten tijdens deze week in le pays des mille collines.
Patiënten die de neuroloog consulteerden kwamen met de verwachting met een medicijn naar huis te gaan. Sommige neurologische ziekten zijn echter niet te behandelen, of de behandeling is niet beschikbaar in Rwanda. Toch werd gepoogd de verwachtingen van de patiënt in te lossen door een geneesmiddel (soms een supplement) voor te schrijven om te vermijden dat de patiënt naar huis zou terugkeren zonder zich geholpen te voelen.
Frans of Engels?
In 2008 besliste de Rwandese overheid om de onderwijstaal van Frans naar Engels te wijzigen. Deze plotse verandering zorgt ervoor dat de verschillende generaties moeilijk met elkaar kunnen communiceren, tenzij ze beiden het Kinyarwanda machtig zijn. De neurologen of oudere patiënten waren dus sterker in het Frans en de assistenten en jongere patiënten konden zich beter uitdrukken in het Engels.
De Rwandese regering nam de lovenswaardige beslissing om de volledige bevolking van ziekteverzekering te voorzien zodat de inwoners maximaal tien tot vijftien procent betalen van de maatschappelijke kost van zorg. Een bezoek aan de neuroloog zal de patiënt hierdoor rond de 1000 Rwandese frank kosten, of afgerond 1 US dollar. Dit bedrag is haalbaar voor de meeste inwoners, al moeten veel mensen erg ver reizen om de neuroloog – die momenteel enkel in Kigali werken – te kunnen bezoeken. De reiskosten (bus en soms een overnachting) kunnen hierdoor oplopen waardoor er alsnog een barrière wordt gecreëerd voor de armste mensen.
Mijn bezoek aan Rwanda stelt me optimistisch door de enorme drive die aanwezig is bij de Rwandese jongeren om zich tot neuroloog te scholen om zo dit land dat volop in ontwikkeling is te ondersteunen. Verder heeft het me zelf enorm veel energie gegeven om te mogen leesgeven aan deze pientere geesten en zo te mogen bijdragen tot de verdere ontwikkeling van dit prachtige land.
