In de operatiekamer lijken we op apen

In de operatiekamer volgen artsen en verpleegkundigen dezelfde hiërarchie- en genderpatronen als apen. Dat blijkt uit een Amerikaans onderzoek onder leiding van de Amerikaans-Nederlandse primatoloog Frans de Waal.

Het team bestudeert doorgaans geen menselijke primaten, maar apen. Dit keer observeerde het clinici in de operatiekamer tijdens tweehonderd operaties. De operatieteams bestonden uit zowel mannen als vrouwen. Met een mix van chirurgen, verpleegkundigen en technisch medewerkers waren er hiërarchische verschillen op beroepsniveau.

De onderzoekers concentreerden zich op conflictgedrag en samenwerkingsgedrag. Dat laatste omvatte volgens de wetenschappers onder meer kletsen, samen grapjes maken of elkaar iets leren. Conflictgedrag was op te merken door schreeuwen of anders respectloos en bits reageren.

De onderzoekers zagen dat er vaker conflicten bestonden tussen leden van verschillende niveaus in de hiërarchie dan tussen leden uit dezelfde laag. Verder bleek dat meer mannelijke leden zorgden voor meer conflicten en minder vaak samenwerken.

Als de behandelend chirurg een ander geslacht had dan de meerderheid van de rest van het team, dan werd er beter samengewerkt en was er minder conflict. In die observaties herkenden de wetenschappers resultaten van studies met andere primaten. In een groep apen wil het alfamannetje zijn status behouden, en zorgt hij daarom voor conflict met apen uit andere lagen.

De onderzoekers merkten dat er meer conflicten waren tussen twee mannen of twee vrouwen dan tussen een man en een vrouw. Voor andere aapachtigen is dat ook het geval.  Daarbij melden de wetenschappers dat conflict niet altijd slecht is. De betrokkenen kunnen ervan leren.

Het team wil vanuit evolutionair perspectief begrijpen hoe clinici zich in de operatiekamer gedragen. Uiteindelijk willen ze een bijdrage leveren aan het verbeteren van de teamprestaties en de veiligheid van de patiënt.