Depressie maakt je ouder

Wie ooit een zware depressie had, heeft cellen die sterker verouderd zijn dan leeftijdsgenoten die nooit depressief waren. Dat kan verklaren waarom het risico op verouderingsziektes na een depressie stijgt.

Mensen met een ernstige depressie hebben een verhoogd risico op ziektes als kanker, diabetes, dementie en hartziektes. Levensstijl speelt hier een rol – denk aan roken, alcoholgebruik en weinig beweging. Maar uit verschillende studies bleek eerder al dat depressie ook op zich een nefaste impact heeft op ons lichaam.

Een nieuwe studie wijst erop dat de aandoening inderdaad zou kunnen zorgen voor een snelle veroudering van de cellen. Josine Verhoeven van het VU medisch centrum onderzocht samen met Amerikaanse collega’s bloedstalen van ruim 2.400 mensen met en zonder (een verleden van) depressie. Om te weten of hun cellen tekenen van versnelde veroudering vertoonden, gingen ze de lengte van de telomeren na.

Telomeren zijn de stukjes aan het uiteinde van elk chromosoom. Ze beschermen genen tegen beschadiging, doordat bij elke celdeling niet de genen, maar de telomeren een stukje korter worden. Totdat er van de telomeren bijna niks meer overblijft – dan raakt de cel beschadigd en sterft ze uiteindelijk af. De lengte van de telomeren is dus indicatief voor hoe lang een cel nog te leven heeft.

Verhoevens vermoeden werd bevestigd: wie depressief is, of ooit een depressie heeft gehad, bleek kortere telomeren te hebben dan de gezonde controlepersonen. Hun cellen waren zo’n vier tot tien jaar ‘ouder’ dan die van gezonde leeftijdsgenoten. Hoe zwaarder de depressie en hoe langer ze duurde, hoe korter de telomeren. Ook als rekening werd gehouden met levensstijlfactoren zoals drinken en roken, bleef de conclusie overeind.

Verhoeven en haar collega’s suggereren in hun artikel in Molecular Psychiatry dat de telomeren korter worden doordat er biologische systemen ontregeld raken bij depressie. De aandoening is immers in eerdere studies al gelinkt met een ontregeld immuunsysteem, verhoogde oxidatieve stress en een verstoord autonoom zenuwstelsel – symptomen die samengaan met verkorte telomeren.

‘Deze grootschalige studie levert overtuigend bewijs dat depressie gelinkt is met meerdere jaren van biologisch veroudering, vooral bij diegenen met de ernstigste en meest chronische symptomen’, klinkt het in het artikel. Tegelijk wijzen de onderzoekers erop dat ze geen conclusies kunnen trekken over de oorzakelijkheid van dit verband. Leidt depressie wel degelijk tot een verkorting van de telomeren, of is het omgekeerd? Of treden beide toevallig samen op? Enkel een langetermijnstudie kan daarover uitsluitsel geven. Ook is nog onduidelijk of het verouderingsproces ook kan worden omgekeerd. (lg)