In juli beloofde de Belgische regering een miljard uit te trekken voor de zorgsector, met hogere verloningen, meer personeel en betere mogelijkheden om bijvoorbeeld vakantie op te nemen. Het is het broodnodige antwoord op de verzuchtingen die al meer dan twintig jaar te horen zijn. Het beroep van verpleeg- of zorgkundige is onderbetaald en ondergewaardeerd, en doordat er een nijpend tekort is aan instroom wordt het steeds zwaarder en minder bevredigend.

Waar hebben we dat nog gehoord? Ook in het onderwijs raakt het tekort aan leerkrachten maar niet opgelost, en door administratieve rompslomp, mondige leerlingen en ouders en steeds meer taken die op hun bord komen, wordt het beroep loodzwaar. Wie dacht dat de leerkrachten tijdens de lockdown een paar maanden eerder aan hun vakantie begonnen: think again! 

Het was voor velen dubbel zo hard werken. Van de ene op de andere dag moesten ze overschakelen op afstandsonderwijs. Om iedereen te bereiken, fietsten leerkrachten huis aan huis met extra laptops en takenbundels op papier. Ze maakten instructievideo’s, voerden online klasgesprekken, zetten taken klaar en belden leerlingen persoonlijk op om de motivatie hoog te houden. Tussendoor waren er online vergaderingen met het team en ten slotte de overschakeling op deels fysiek onderwijs zodra dat mocht.

In september wacht hen de uitdaging om alle opgelopen achterstand bij de kinderen weg te werken. Die achterstand wordt bij de meest kwetsbaren geschat op zes maanden. De coronacrisis leert ons vooral hoe nodig de leerkracht is, naast het contact met leeftijdgenoten. 

Ik ondervond het zelf aan den lijve, met mijn drie zonen. De jongste twee hadden om de haverklap motivatieproblemen. Met de nodige woede- en huilbuien tot gevolg. Mijn achtjarige moet zijn opgelopen achterstand proberen bij te spijkeren via een vakantietaak – laten we hopen dat we hem daarvoor wél gemotiveerd krijgen. De oudste, die 14 is, was daarentegen helemaal in zijn element tijdens de lockdown. Hij is intussen een kei in zelfstandig werken, plannen en zijn docenten beleefd contacteren als iets niet lukt. Toch ben ik blij dat hij na de zomer opnieuw naar school zal kunnen. De stopzetting van school en hobby’s maakte hem steeds meer geïsoleerd.

Het grootste onderwijsexperiment uit de geschiedenis kan ons veel leren. Journalist Wim Swinnen vroeg aan een aantal experts wat ze meenemen uit deze periode. Je leest erover in de nieuwe Psyche&Brein. De digitalisering vasthouden is in elk geval een must, al kunnen de laptops het beste thuis blijven staan, klinkt het. Ook voor onderwijs op maat biedt de ervaring kansen. Wat als we de beste leerkrachten de opdracht geven om, samen met een professionele cameraploeg, filmpjes te maken die leerlingen in het hele land kunnen bekijken? Zo kan een meisje dat een kei is in wiskunde, zich verdiepen in het getal pi terwijl haar klasgenoten daar nog niet aan toe zijn, en de jongen die zwak is in Engels kan via een digitale les van een native speaker zijn uitspraak bijspijkeren. Voeg daar wat interactie aan toe via artificiële intelligentie en je kunt leerlingen van alles bieden zonder dat de klasleerkracht daar extra werk door heeft. Zo houdt die tijd over voor de broodnodige persoonlijke begeleiding. 

In Vlaanderen wordt de middelbare scholen aangeraden om één dag afstandsonderwijs per week aan te houden – corona of niet. Dat kan de zelfstandigheid van jongeren ten goede komen, als zij tenminste de kans krijgen om hun taken in een rustige ruimte op school te maken als de omstandigheden thuis niet ideaal zijn. Misschien kunnen we dit systeem ook aangrijpen om de klasgroepen kleiner te maken? Als je dat zelfstandig werk niet voor de hele klas op dezelfde dag organiseert, heb je in theorie de kans om de groepen voor twee dagen in de week te halveren. Want zeg nu zelf: een klas van dertig balorige tieners, met de nodige diagnoses van dyslexie, autisme of ADHD, zie jij het jezelf doen? Ik niet. Driewerf hoera, dus, voor de leerkracht!