Waarom leren kinderen zoveel makkelijker een nieuwe taal dan volwassenen? UGent-onderzoeker Eleonore Smalle vond een verklaring: kinderen denken tijdens het leren minder na dan volwassenen.
Kinderen leren vlotter een taal omdat hun hersenen nog niet volledig zijn ontwikkeld en ze daarom vooral onbewust bezig zijn met leren. Dat blijkt uit het onderzoek van postdoctoraal onderzoeker Eleonore Smalle. Vooral de nog niet ontwikkelde prefrontale cortex speelt een rol. De prefrontale cortex ligt voorin de hersenen en staat onder meer in voor verschillende cognitieve functies zoals plannen, aandacht en beslissingen nemen. ‘Het hersengebied zorgt ervoor dat je bewust kunt leren,’ legt Smalle uit. ‘Dus dat je met aandacht en ergens over na te denken informatie opneemt. Denk aan het heel bewust woordjes stampen vlak voor een tentamen. Onbewust leren daarentegen, wat kinderen dus gemakkelijker doen, gebeurt zonder dat je het door hebt en zonder de intentie om te leren. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je een serie kijkt in een andere taal.’
In haar onderzoek liet ze 36 volwassenen naar een natuurdocumentaire kijken en tegelijk naar een verzonnen taal luisteren. Bij de ene helft werd de prefrontale cortex afgeremd door Theta Burst Stimulation (TBS) en bij de andere helft, de controlegroep, niet. TBS kan specifieke hersengebieden remmen met behulp van magnetische pulsjes. Van alle deelnemers werd ook de hersenactiviteit gemeten met behulp van het elektro-encefalogram (EEG).
Brij woorden
Smalle en haar collega’s konden aan de hersenactiviteit zien dat vrijwilligers die TBS kregen, sneller de nieuwe woorden van elkaar konden onderscheiden dan de vrijwilligers zonder TBS. ‘Als je voor het eerst naar een nieuwe taal luistert, hoor je nog niet waar een woord begint of eindigt,’ legt Smalle uit. ‘Het is een soort brij aan klanken. Maar na verloop van tijd leer je de woorden van elkaar te onderscheiden en herken je de plekken waar spaties horen.’ Uit de hersenactiviteit van de deelnemers maakte ze op dat het de TBS-deelnemers eerder lukte de woorden te herkennen. ‘We zagen een soort piekjes in hersenactiviteit als de onzinwoorden te horen waren.’
‘Mogelijk is onbewust leren het enige leermechanisme dat op jonge leeftijd aanwezig is’
Uit het onderzoek bleek verder dat de deelnemers die TBS kregen naderhand ook meer woorden hadden onthouden. Al hadden ze wel het gevoel dat ze gokten. Smalle: ‘Dat duidt op een onbewuste manier van leren.’ De controlegroep had minder woorden onthouden, maar was wel zekerder van de zaak. In een tweede experiment onderzocht Smalle nog zestig deelnemers die ze eerst mentaal vermoeid had gemaakt met allerlei werkgeheugentaken. Ook die deelnemers hadden meer onzinwoorden onthouden en waren dus waarschijnlijk onbewust aan het leren.
Hoe de prefrontale cortex precies zorgt dat onbewust leren afgeremd wordt, is volgens Smalle nog onduidelijk. ‘Mogelijk kunnen de twee manieren van leren – bewust en onbewust – niet tegelijk werken omdat dat te veel energie kost. Omdat de prefrontale cortex nog in ontwikkeling is bij kinderen, leren zij hoogstwaarschijnlijk vooral onbewust. Mogelijk is dat het enige leermechanisme dat op jonge leeftijd aanwezig is. Als we ouder worden ontwikkelt de prefrontale cortex zich en daarmee het bewuste leermechanisme.’
Wie op latere leeftijd nog een tweede taal wil leren, doet er volgens Smalle goed aan om zich onder te dompelen in de taal. ‘Ga op vakantie naar het land waar ze die taal spreken, luister de radio of zet een serie in die taal aan.’
