Geen stappen tegen frauderende hoogleraar VU

De Vrije Universiteit (VU) Amsterdam onderneemt geen juridische stappen tegen oud-hoogleraar Mart Bax, die zich schuldig heeft gemaakt aan meerdere vormen van wetenschappelijk wangedrag, fraude en zelfplagiaat.

De hoogleraar antropologie zoog ruim 60 artikelen uit zijn duim en publiceerde zijn eigen werk na enkele aanpassingen opnieuw, bleek uit een maandag verschenen rapport. Met name bij onderzoeken naar een klooster in Brabant en een bedevaartsoord in Bosnië ging hij de fout in. Ook beweerde Bax onder meer cum laude te zijn afgestudeerd, lid te zijn van een antropologisch gemeenschap en betrokken te zijn geweest bij het Srebrenica-onderzoek van het NIOD.

Bax behoudt zijn hoogleraarstitel en er wordt niet onderzocht of hij zijn doctorstitel wel rechtmatig heeft verkregen. 'Voor zover we weten, heeft Bax niet gefraudeerd in zijn proefschrift. Daarom hebben we dus geen reden om hem zijn doctorstitel te ontnemen', aldus een woordvoerder van de VU. Zijn proefschrift is niet onderzocht. 'Alleen als daarover aantijgingen tot ons zouden komen, gaan we daarmee aan de slag.'

De VU sleept Bax ook niet voor de rechter. Volgens de woordvoerder is de openbaarmaking van het rapport al een straf, omdat dat zijn reputatie als wetenschapper ernstig schaadt. De discutabele publicaties van Bax' hand worden uit het publicatiesysteem van de VU gehaald.

De onderzoekscommissie, geleid door historicus Michiel Baud, noemde de VU weinig doortastend nadat journalisten over de affaire hadden gepubliceerd. 'De commissie heeft de indruk dat het college van bestuur deze zaak, om welke redenen dan ook, te lang niet de noodzakelijke aandacht gaf die ze verdiende.' De universiteit wijt dat aan een 'overgangssituatie van de ene rector naar de andere', aldus een woordvoerder. Dat maakte het lastig om snel een commissie samen te stellen.

Bax is zelf ook gehoord door de commissie. Hij kon echter geen origineel en ter plaatse verzameld onderzoeksmateriaal laten zien, omdat hij zijn archief na zijn pensionering in 2002 had 'opgeheven'. Een deel van zijn informanten was overleden of onvindbaar.