We associëren milieubewust gedrag vaak met grote inspanningen die we foutloos moeten doorvoeren voordat we onszelf ‘echt milieubewust’ mogen noemen. Studenten aan de UAntwerpen onderzochten wat de impact is van die extremen rond milieubewust gedrag én geven tips voor hoe het beter kan.
Via een dertigtal interviews met jongvolwassenen gingen we eerst na hoe milieubewuste personen volgens hen momenteel in de media aan bod komen. Daarin gaven de deelnemers aan dat ze het huidige beeld veel te extreem vinden en dat ze het gevoel hebben dat de media de beelden vaak manipuleren voor sensatie. Volgens hen komen milieubewuste personen heel stereotiep in beeld, bijvoorbeeld als geitenwollensokken hippies of als boze activisten die hun mening of overtuiging proberen op te dringen en neerkijken op iedereen die niet milieubewust is. Door deze stereotypering herkennen jongvolwassenen zichzelf momenteel niet in milieubewuste personen. Ze zouden het beeld in de media graag anders zien.
Maar hoe kan deze representatie dan juist beter? Tijdens onze interviews gaven de jongvolwassenen aan dat het beter is om milieubewuste personen minder extreem of activistisch in beeld te laten komen, bijvoorbeeld door bij klimaatprotesten niet enkel de personen met extreme opinies aan het woord te laten. Dit kan mensen die iets minder ver staan in het milieuverhaal namelijk afschrikken. Door verschillende typen mensen aan het woord te laten, creëren we een diverse en toegankelijke groep van milieubewuste personen waarin jongvolwassenen zich meer kunnen herkennen.
Nood aan een oprechter beeld van milieubewuste personen
Een ding is duidelijk: de extreme voorstelling van een milieubewust persoon wordt door jongvolwassenen gezien als iets ‘ver-van-hun-bed’. Het zou daarom beter zijn om milieubewuste mensen te tonen waarin anderen zich kunnen herkennen, door hen bijvoorbeeld minder activistisch, opdringerig of extreem voor te stellen. Daarom gingen we in een tweede fase van ons onderzoek na of dergelijke, meer genuanceerde voorstellingen van milieubewuste personen inderdaad een gunstiger effect teweegbrachten dan wanneer ze als foutloze milieuactivisten in beeld kwamen. Onze resultaten gaven aan dat jongvolwassenen een positiever beeld hadden van milieubewuste personen wanneer deze op een minder activistische manier werden voorgesteld. Dat positievere beeld zorgde er op zijn beurt voor dat de jongvolwassenen zich beter konden identificeren met milieubewuste personen, wat weer de intentie om zelf milieubewust te handelen positief beïnvloedde.
Meetrekken in het verhaal, niet afschrikken met extremen
Ons onderzoek toonde dus aan dat het belangrijk is om duidelijk te maken dat we niet allemaal ‘perfect’ milieubewust moeten zijn vooraleer we onszelf of onze acties als milieubewust mogen bestempelen. Zo tweette Zero-waste chef Anne-Marie Bonneau: “We don’t need a handful people doing zero waste perfectly. We need millions of people doing it imperfectly.” Wanneer iedereen een klein beetje zijn best doet – al is het op een imperfecte manier – zetten we al een grote stap richting de collectieve milieubewuste mentaliteit die vandaag de dag nog te veel ontbreekt. Dus ben je zelf een journalist, digital content creator, onderwijzer, politicus of beleidsvormer, en wil je je steentje bijdragen? Stel milieubewuste personen dan voor op een meer diverse, herkenbare en minder stereotiepe manier, en dan komen we al een heel eind verder.
