In de Standaard stond onlangs het volgende: ‘Er is onderzoek dat een link ziet tussen lezen en levensduur. Die correlatie blijkt uit een studie in het wetenschappelijk tijdschrift Social Science & Medicine. Ze zien de link al vanaf 30 minuten per dag lezen.’ Het artikel wil mensen aanmoedigen om meer boeken te lezen. Klopt dat wel?
Waar komt dit nieuws vandaan?
Romanschrijfster Else Boer zocht voor de krant De Standaard naar redenen om meer te lezen in 2024. In de krant van 4 januari brengt ze een Amerikaanse studie onder de aandacht die het verband onderzocht tussen lezen en langer leven. ‘Er is onderzoek dat een link ziet tussen lezen en levensduur. Die correlatie blijkt uit een studie in het wetenschappelijk tijdschrift Social Science & Medicine. Ze zien de link al vanaf dertig minuten per dag lezen.’
Om te checken of dit klopt, analyseerden we het onderzoek waar Boer naar verwijst. Deze studie volgde gedurende twaalf jaar 3.635 mensen van vijftig jaar en ouder om te onderzoeken of hun leesgedrag - boeken, kranten of tijdschriften - invloed had op hun levensduur.
Uit de studie blijkt dat mensen die boeken lezen daadwerkelijk langer leven. Vooral het lezen van boeken heeft een overlevingsvoordeel, want als je enkel kranten of tijdschriften leest, zou je langer dan 7 uur per week moeten lezen.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
De onderzoekers maakten gebruik van gegevens van deelnemers van een groter nationaal onderzoek, over gezondheid en pensionering.
- Daardoor hadden ze geen gegevens over leeftijd, geslacht, etniciteit, opleidingsniveau, getrouwd of niet, zelfgerapporteerde gezondheid, economische situatie en depressie.
- Ze deden bijkomend een telefonische bevraging over de leefgewoonten van de deelnemers en volgden ze twaalf jaar op.
Zoveel mogelijk rekening houdend met beïnvloedende factoren, stelden ze vast dat boekenlezers 20% minder kans liepen om binnen de 12 jaar te overlijden in vergelijking met deelnemers die geen boeken lazen. De boekenlezers in de studie lazen gemiddeld 3,9 uur per week, wat neerkomt op zo’n dertig minuten per dag.
- Dit voordeel blijft bestaan ongeacht je geslacht, rijkdom, opleiding of gezondheid. Gemiddeld leven we zo vier maanden langer, wat dan weer relatief beperkt is.
- Er is dus inderdaad een verband tussen boeken lezen en overleving.
- Een verklaring konden de onderzoekers niet geven. Als mogelijke verklaring gaven ze aan dat lezen een gunstige invloed heeft op diverse hersenfuncties, waardoor we langer actief blijven en minder snel achteruitgaan.
- De studie maakte ook een onderscheid tussen boeken, kranten en tijdschriften. De laatste twee boden geen voordeel op de overlevingsduur.
- De studie keek alleen naar het leesgedrag bij 50-plussers. Daarom kunnen we geen algemene uitspraken doen over iedereen.
- De gunstige impact van lezen op de levensduur wordt overigens ook bevestigd door andere onderzoeken.
Tot slot, maken we volgende kanttekening. Personen die regelmatig boeken lezen, zijn vaker hoogopgeleide personen, die gemiddeld gezondere eet- en leefgewoonten hebben. In hoeverre de studie corrigeerde voor deze socio-economische factor, is niet duidelijk.
Conclusie
Mensen die gemiddeld een viertal uur per week boeken lezen, wat neerkomt op een halfuurtje per dag, leven gemiddeld vier maanden langer dan zij die geen boeken lezen, ongeacht hun geslacht, rijkdom, opleiding of gezondheid. Dat komt mogelijk doordat lezen onze hersenen actief houdt. Deze en andere studies hierover werden uitgevoerd bij ouderen vanaf vijftig jaar. Of dit voor alle leeftijden opgaat, is niet bekend.
