Heldhaftiger door camera’s

Beveiligingscamera’s zijn bedoeld om criminaliteit en agressie in te perken. Maar wat doen ze met mensen die geen criminele intenties hebben?

Wetenschappers van de Vrije Universiteit Amsterdam en van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving ontdekten dat we heldhaftiger worden als er beveiligingscamera’s in de buurt zijn. Dit is in tegenstrijd met het bekende bystander effect, een van de meest bekende effecten in de psychologie, waarbij omstanders minder geneigd zijn mensen hulp te bieden na een overval of ongeluk als er anderen in de buurt zijn. Dat effect is het gevolg van het feit dat mensen zich door de aanwezigheid van anderen minder verantwoordelijk voelen om anderen te helpen. Ook schatten ze de situatie verkeerd in omdat ook anderen niet ingrijpen.

Bij het nieuwe onderzoek werd proefpersonen gevraagd een vragenlijst in te vullen waarna ze een vergoeding zouden krijgen. Het geld voor de vergoeding lag in een potje op het bureau van de proefleider. Terwijl de deelnemers de vragenlijst invulden, ging de proefleider even weg. Zodra dat gebeurde, nam een van de proefpersonen - een acteur - geld uit het potje. Dit gebeurde wanneer de proefpersoon alleen was met de acteur, of wanneer hij door meerdere proefpersonen - ook allemaal acteurs - omringd was. Uit de reactie van de proefpersonen bleek dat ze de dief minder aanspraken of fysiek tegenhielden als ze niet alleen waren, wat strookt met de effecten van het bystander effect.

Opmerkelijk was dat als er een beveiligingscamera in de ruimte hing, de proefpersonen anders reageerden. Waren ze zich bewust van de camera, dan waren ze wel sneller geneigd om in te grijpen. Blijkbaar worden mensen door het idee dat veel mensen hun heldendaad kunnen zien, heldhaftiger. En dat komt wellicht omdat dat hun reputatie ten goede komt. Het onderzoek staat in het tijdschrift Social Psychological and Personality Science. (ev)