Kinderen van IS-strijders zijn ideologische tijdbommen. Vanaf hun vijfde werden ze systematisch geconfronteerd met geweld en doordrongen van haat tegen het Westen. Hoe kunnen we die ontmijnen?
Onlangs raakte bekend dat België zes IS-kinderen terug wil halen uit Koerdische kampen in Syrië. Child Focus vermoedt dat hun ouders niet meer in leven zijn. Wellicht is geen van de Belgische (wees)kinderen ouder dan twaalf.
De kinderen werden mogelijk op dagelijkse basis blootgesteld aan uiterst gruwelijke taferelen. Daardoor zijn ze getraumatiseerd en lijden ze ongetwijfeld levenslang aan mentale klachten. Sommige kinderen in Syrië belandden in een schoolsysteem opgericht door IS dat instond voor indoctrinatie en zelfs bewapening.
Zo leerden kinderen tijdens de wiskundeles hoeveel meer vechters IS heeft dan de tegenstanders. Bij chemie stond ‘gasinhalatie’ centraal en tijdens een uurtje lichamelijke opvoeding leerden de kinderen welke houdingen ze moesten aannemen om met verschillende wapens te vuren. Hoe kan hun ‘opleiding’ weer ongedaan worden gemaakt?
Een groot verschil tussen ‘welpen van IS’ en andere kindsoldaten
Er is een groot verschil tussen IS kindsoldaten en andere kindsoldaten. IS rekruteert namelijk niet enkel kinderen, maar verandert ze in ideologische tijdbommen. Hiervoor militariseerde de terreurbeweging bestaande scholen in de veroverde Syrische en Iraakse gebieden.
Vanaf vijfjarige leeftijd dompelt IS de kinderen onder in een wereld van geweld waarin religie het laatste woord heeft. De kindsoldaten leren omgaan met vuurwapens lang voor ze hun tienerjaren bereikt hebben. Ze vormen een ware uitdaging voor de internationale gemeenschap.
Momenteel heeft IS het uitbouwen van zijn staat moeten staken. Toch is het zeer belangrijk om de kinderen te redden die werden blootgesteld aan de radicale ideeën, om aanvallen in het Westen te voorkomen. We moeten de belangrijkste oorzaken voor plaatselijke oproer aanpakken en een toekomst beogen waar kinderen niet langer vechten maar spelen en scholen niet langer drillen maar opleiden.
De ‘opleiding’ van de kinderen
In de schoolboeken vind je de basis voor militaire activiteiten en een superioriteitsgevoel gebaseerd op de interpretatie van de Islam door IS. De boeken benadrukken ook de drang om ongelovigen te bestrijden.
Zowel video’s van IS als video’s die gefilmd zijn door journalisten geven de praktische kant weer van het onderwijssysteem van IS. De terroristische groep leert de kinderen kleine vuurwapens en handgranaten te gebruiken.
Hoewel IS veel kinderen dwingt om te vechten in hun kinderleger, melden velen zichzelf aan. Sommigen krijgen hiervoor de goedkeuring van hun ouders, anderen niet. Echter, het is belangrijk om te benadrukken dat het op lange termijn van weinig belang is of de kinderen zich op eigen initiatief aanmeldden of niet.
IS wilt vooral de loyaliteit van de kinderen versterken en onderhouden. De benaming ‘welpen van het kalifaat’ geeft hun positie in de terreurgroep duidelijk weer. Welpen zijn weerspannig, kennen geen discipline en zijn volledig afhankelijk van het (soms gewelddadige) leiderschap van hun meerderen.
Deze welpen zouden uiteindelijk, met de verkeerde middelen en een beetje geduld, een generatie strijders en idealisten kunnen worden die de ideeën van IS koesteren, zelfs als de huidige militaire nederlagen fataal zouden blijken voor de organisatie.
Een nieuwe aanpak voor de re-integratieprogramma’s
De jongste jaren worden er steeds meer initiatieven op poten gezet om de kindsoldaten na afloop van het conflict in de samenleving te re-integreren. Voorbeelden hiervan zijn: ontwapenings-, demobilisatie- en rehabilitatieprogramma’s. Dit is een duidelijk voorbeeld van de aanhoudende evolutie naar een steeds nauwere samenwerking tussen burgers en militairen met het oog op een conflictvrije wereld.
Nochtans vormen de systematische en nauwgezette radicalisering van de kinderen verschillende regio’s een ware uitdaging.
De plotse aftocht van IS wordt door velen geïnterpreteerd als een overlijdensbericht. Hierdoor lijken de traditionele rehabilitatietechnieken een geschikte remedie voor de zoveelste regio die ten prooi is gevallen aan radicalisme. Het tempo, de werkwijze en de impact van dit conflict blijven echter ongezien.
Het is dus belangrijk om de fundamentele veronderstellingen over vredesstichting in een gemeenschap te evalueren. Dit begint bij de kinderen die werden ondergedompeld in het ideologisch extremisme van IS of andere gewapende groepen.
Rehabilitatieprogramma’s moeten als processen van de hele gemeenschap worden beschouwd om langdurige vrede te brengen in gebieden die van onder het juk van IS werden gered. Zelfs wanneer de kinderen niet rechtstreeks hebben deelgenomen aan de activiteiten van de terreurgroep is dit belangrijk. IS heeft hun wereldblik en onderliggende denkwijzen beïnvloed.
Zeker in gebieden waar een afkeer heerst van zogenaamde Westerse inmenging en exploitatie, kunnen zulke denkwijzen lang nazinderen.
De nieuwe maatregelen
Er zijn verschillende traditionele processen om kindstrijders te identificeren, ontwapenen en re-integreren in hun gemeenschappen. Zo moeten de kinderen zowel fysiek als mentaal in staat zijn om zich weer bij de samenleving te voegen. Verder besteden de programma’s veel aandacht aan verzoening. Ze proberen vrede, vertrouwen en gerechtigheid te bewerkstelligen voor de kinderen en hun gemeenschappen. Hoewel deze processen onontbeerlijk zijn, volstaan ze in dit geval niet.
Zelden was er sprake van zo’n systematische radicalisering en militarisering van jongeren. Dit vraagt dus om een internationale reactie die even grondig en systematisch is.
Een snelle re-integratie en een herziening van de schoolse curricula die dateren van voor IS zijn van prioritair belang. Nationale en lokale regeringen moeten door middel van een curriculum gebaseerd op tolerantie en inclusie garanderen dat kinderen beschermd worden tegen verdere rekrutering.
Lokale initiatieven moeten ontwikkeld worden om een tegengewicht te bieden aan de radicalisering van de kinderen. Verder hebben de kinderen nood aan locaties om te ‘socializen’ met leeftijdsgenoten en de gemeenschap. Hier kunnen ze de training van IS weer verleren.
Dergelijke maatregelen zullen helpen om de wonden te genezen die door IS werden aangebracht. De maatregelen zullen ook de aanleg voor cyclisch geweld weer ongedaan maken. Als ze goed worden uitgevoerd, zullen ze IS verhinderen weer op te staan uit de dood.
Vertaling: Mauro Vanden Berghe
