IQ als kind voorspelt mentale gezondheid als bejaarde

Wie als elfjarige goed scoort op cognitieve tests, hoeft weinig te vrezen voor mentale achteruitgang op latere leeftijd.

Dat moet blijken uit een bijzondere langetermijnstudie in Schotland, schrijft het tijdschrift Science in een special over het brein. Eind jaren 1990 stuitte Ian Deary van de University of Edinburgh in de kelders van zijn universiteit op dozen vol documenten: het verslag van twee studies uit 1932 en 1947. Toen kregen in totaal 160.000 elfjarige Schotse kinderen tests voorgeschoteld om hun intelligentie te meten. Die Scottish Mental Surveys werden opgezet om na te gaan of de globale intelligentie in Schotland achteruitging. Die vrees bestond omdat hogeropgeleiden minder kinderen kregen dan arbeiders.

Bij Deary rees het plan om dezelfde test meer dan vijftig jaar later over te doen. Hij slaagde erin ruim 1.600 van de oorspronkelijke deelnemers te overtuigen om opnieuw mee te doen. Sinds 2003 legden zij met tussenpauzes van twee à drie jaar cognitieve tests af, ondergingen ze hersenscans en stonden ze een bloedstaal af voor DNA-onderzoek. Deary en zijn collega’s maakten recent de balans op van de ruim 250 wetenschappelijke publicaties die hieruit voortvloeiden.

Koffie en wijn

Algemene conclusie: de score die de deelnemers op elfjarige leeftijd haalden op de cognitieve tests kon voor 50 procent de variatie in IQ voorspellen op de leeftijd van 77 jaar. Deary haalt ook eerdere studies onderuit, bijvoorbeeld naar de invloed van wijn of koffie drinken, BMI en voedingspatroon of sociale en intellectuele activiteiten. Ook Deary vond een correlatie tussen deze factoren en cognitieve prestaties op latere leeftijd. Maar die invloed verdween zodra hij keek naar het IQ op elfjarige leeftijd. ‘Slimme’ mensen blijken gewoonweg vaker wijn of koffie te drinken, slanker te zijn en vaker sociale en intellectuele hobby’s te hebben dan minder slimme mensen.

Tegelijk mogen we niet uit het oog verliezen dat het IQ als kind maar voor de helft bepalend is. Wat is dan die andere helft? Ook daarvoor komt Deary met enkele antwoorden. Fysieke fitheid, niet roken, tweetaligheid en hogere studies bleken ervoor te zorgen dat bejaarden lichtjes beter scoorden dat te voorspellen was op basis van hun IQ op elf jaar. (lg)