Jeugdbeweging beschermt tegen depressie

Wat je vrienden zeggen en doen is belangrijk als je een tiener bent. Zelfs de meest non-conformistische adolescenten laten zich sterk beïnvloeden door hun vriendengroep als het gaat om hun kledij, de muziek waar ze naar luisteren, het al of niet nemen van drugs en zelfs hun gedrag en opinies over de wereld. Maar reikt die invloed zo ver dat ze ook de mentale gezondheid van jongeren bepaalt? Kunnen depressieve vrienden jezelf er ook onderdoor laten gaan? En houden vrienden die het leven positief inzien jezelf ook blij?

Om die vragen te beantwoorden bestudeerden mijn collega’s en ik gegevens van meer dan tweeduizend jongeren in een netwerk van Amerikaanse middelbare scholieren. We gingen na in hoeverre hun stemming elkaar beïnvloedde. We modelleerden de ‘verspreiding’ van een stemming met vergelijkbare methodes die we gebruiken om de verspreiding van besmettelijke ziektes in kaart te brengen. Hiervoor gebruikten we informatie verkregen over een lange periode. Dat liet ons toe om verschillen in stemming te modelleren door na te gaan of dezelfde persoon op tijdstip 1 al of niet depressief was en dat op tijdstip 2 nog steeds was.

We concludeerden dat depressie zich niet ‘verspreidt’ tussen vrienden. En, belangrijk: wie vijf of meer vrienden heeft met een gezonde geest ziet zijn risico op het ontwikkelen van een depressie in de komende maanden met de helft dalen. En het hebben van tien positief ingestelde vrienden verdubbelt de kans op herstel van een depressie, vergeleken met jongeren die maar drie van zulke vrienden hebben.

Besmettelijk?

Wij geloven uiteraard niet dat een gezonde, positieve stemming zich letterlijk verspreidt zoals een ziekte. Ze duikt eerder op als onderdeel van een complex sociaal systeem. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die depressief zijn – of de neiging hebben het te worden – minder goed in staat zijn om een positief gevoel (bijvoorbeeld na een aangename ervaring) vast te houden. Genoeg contact en interactie met geestelijk gezonde vrienden kan dit probleem aanpakken. Dat kan hun stemming gezond houden, of hun herstel van een depressie bevorderen.

Een verklaring waarom depressie niet ‘besmettelijk’ is, vinden we mogelijk in het feit dat depressieve jongeren de neiging hebben zich te isoleren. Ze oefenen dus allicht minder sociale invloed uit dan leeftijdsgenoten die niet depressief zijn.

Onze bevindingen tonen aan dat ouders die zien dat hun kinderen bevriend zijn met depressieve leeftijdsgenoten zich geen zorgen hoeven te maken. De depressieve jongeren kunnen er alleen maar beter uit komen. Mentaal gezonde vrienden hebben is, voor jongeren die de neiging hebben neerslachtig te zijn, zowel beschermend als genezend. Ons onderzoek suggereert ook dat het stimuleren van vriendschappen door de overheid – bijvoorbeeld door te investeren in jeugdverenigingen – een goedkope manier kan zijn om depressie bij jongeren aan te pakken. Als elke tiener meer vrienden had, dan zouden ze beter beschermd zijn tegen mentale gezondheidsproblemen.