Jongens met lage rusthartslag later vaker gewelddadig

Jongens met een van nature lage rusthartslag plegen als volwassene vaker gewelddaden dan wie op jonge leeftijd een hoge hartslag heeft.

Stel: er zijn honderd volwassen mannen met een hoge rusthartslag (hoger dan 83 slagen per minuut) veroordeeld voor geweld. Dan zijn er 149 mannen met een lage rusthartslag (60 slagen of minder per minuut) voor hetzelfde soort misdrijf veroordeeld. Voor ernstige geweldsmisdrijven ligt dat aantal zelfs op 167, voor drugsfeiten en diefstal op 143 en voor verkeersagressie op 128.

Die opvallende cijfers vormen de uitkomst van een groots opgezette studie waarbij onderzoekers data van ruim 700.000 Zweden analyseerden. Hun hartslag in rust was gemeten toen ze achttien waren, en vervolgens werden ze tientallen jaren opgevolgd. Conclusie: een lage rusthartslag op 18 jaar voorspelt een verhoogd risico op gewelddadige criminaliteit op volwassen leeftijd. Ook als de onderzoekers corrigeerden voor socio-economische achtergrond, IQ, fysieke fitheid (‘een sporthart’) en psychiatrische problemen.

Antti Latvala en zijn collega’s van het Karolinska-instituut benadrukken dat er (nog) geen oorzakelijk verband is gevonden. Maar ze schuiven wel twee hypotheses naar voren die kunnen verklaren waarom een lage hartslag geweld voorspelt. Wie een lage hartslag heeft, zoekt mogelijk naar kicks om die hartslag de hoogte in te krijgen (de impulsive stimulation-seeking theory), en die kicks vinden ze in misdrijven.

Een andere hypothese is de fearlessness theory: heb je een lage hartslag – ook als die getest wordt door een arts of onderzoeker, toch een lichtjes stressvolle situatie – dan heb je weinig angst. Wie niet bang is, zal niet nadenken over de gevolgen van zijn (gewelddadige) acties, en zal ook geen angst hebben om zelf het slachtoffer te worden van geweld. Want ook dat worden mensen met een lage hartslag vaker dan mensen met een hoge hartslag, zo blijkt.

Overigens werd het risico steeds vergeleken met de mannen die op 18-jarige leeftijd de hoogste hartslag hadden. Het risico nam geleidelijk af naarmate de hartslag steeg: zo leidde een rusthartslag tussen 61 en 67 slagen per minuut nog steeds tot een 39% hoger risico op het plegen van een geweldsmisdrijf (bij een hartslag van 60 of minder was dat 49%), tussen 68 en 74 was dat 32% en tussen 75 en 82 19%. Het is dus een gradueel verhaal.

Opvallend: het verband was afwezig voor verkrachtingen en andere seksuele misdrijven. En een lage hartslag op jonge leeftijd blijkt soms samen te gaan met antisociale gedragsstoornis. Mogelijk brengt vervolgonderzoek genetische variaties aan het licht die zowel gelinkt zijn aan antisociaal gedrag als aan een lage hartslag, schrijft Latvali in het vakblad JAMA Psychiatry. Dat zou meer licht werpen op een oorzakelijk verband tussen een lage hartslag en agressie. (lg)