Wat gebeurt er als menselijke hersencellen naar de breinen van proefmuizen worden getransplanteerd?
Belgische wetenschappers zijn erin geslaagd duizenden menselijke hersencellen te transplanteren naar de breinen van proefmuizen. En dat niet alleen. In die muizenbreinen zijn deze cellen in staat te groeien en verbindingen aan te gaan met de omringende muizenneuronen. Ze blijken zelfs signalen uit te sturen en te ontvangen.
Eerder al waren er soortgelijke experimenten met menselijke gliacellen – die vormen het ondersteunende raster in het brein – en met organoïden. Dat zijn stukjes van organen die in een petrischaaltje gekweekt worden uit stamcellen. Die integreren blijkbaar ook perfect in een muizenkopje.
De onderzoekers benadrukken dat de dieren er door al die humane cellen niet menselijker op worden. Toch ontwikkelen de getransplanteerde cellen zich zoals ze dat in een menselijk brein zouden doen. Ze trekken er zich dus weinig van aan dat ze in een muizenbrein zitten. Dat biedt een hoop kansen voor onderzoek. Op die manier kunnen we in levende wezens nagaan wat het effect is van alzheimermedicatie, hoe autisme ontstaat of wat er gebeurt bij schizofrenie. Zonder dat je daar mensen mee moet lastigvallen. Er gebeurt uiteraard al heel wat onderzoek met proefdieren. Maar muizen zijn geen mensen, en dat is een van de redenen waarom alzheimermedicijnen die wel werken bij muizen, bij mensen vaak geen soelaas bieden.
Bestaat het gevaar dat muizen als mensen gaan denken?
Hebben de onderzoekers gelijk en bestaat er geen ‘gevaar’ dat dieren met half menselijke hersenen als mensen gaan handelen of denken? En wat als we dit soort experimenten uitvoeren bij apen? Of als we een heel brein kunnen transplanteren, en niet een stuk of wat cellen? Ik durf niet te gokken op een antwoord. Zeker is dat er ethische afspraken gemaakt moeten woorden voor het zover is. Zodat het interessante onderzoek dat nu mogelijk wordt, alle kansen krijgt zonder dat de techniek tot kwalijke uitwassen kan leiden.
Want wie weet komen die muizen dan wel op het idee om wraak te nemen op mensen voor hun weinig benijdenswaardige bestaan als proefmuis. En eindigen we – zoals het versje gaat – met beschuitjes met gestampte mensjes …
Is biomedisch onderzoek zonder dierproeven mogelijk? Je hoort het in onze podcast 'Vraag het aan', ook te beluisteren in je favoriete podcastkanaal.
Het testen van geneesmiddelen op dieren zeer gevoelig. Zijn er dan geen “diervrije” alternatieven? Neurobioloog Liesbeth Aerts van de KU Leuven en het VIB geeft antwoord:
