Onderzoek bij muizen toont aan hoe een specifiek gebied in de hersenen zich aanpast als de dagen korter worden.
Herfst en winter zorgen bij heel wat mensen voor een winterdip, en zelfs een depressie. Omgekeerd verdwijnen de symptomen als het zomer wordt. Deze seizoensgebonden stemmingsstoornissen worden - vaak met succes - behandeld met lichttherapie. Hoewel de positieve invloed ervan bewezen is, was het tot nu toe niet duidelijk welk moleculair mechanisme ervoor zorgt dat het brein zich aanpast.
Alessandra Porcu doet aan de University of South Carolina onderzoek naar de effecten van de verandering in licht op de geestelijke gezondheid. Voor dit onderzoek stelde ze vrouwelijke en mannelijke muizen vijftien dagen lang bloot aan lange (negentien uur licht, vijf donkere) of korte (vijf uur licht, negentien uur donkere) periodes licht. Dit is vergelijkbaar met de blootstelling in regio’s in het noorden waar winterdepressies vaak voorkomen.
Dopamine
Uit eerder onderzoek bleek al dat de neurotransmitters in het zogenaamde SCN (suprachiasmatische kern)-PVN (paraventriculaire kern)-hersennetwerk afhankelijk van het seizoen op een andere manier tot uiting komen. SCN is het deeltje in onze hersenen, meer specifiek in de hypothalamus, waar onze biologische klok zit. De duizenden zenuwcellen coördineren de circadiane of 24-uursritmes in ons lichaam op basis van de licht-donkercyclus.
Porcu: ‘We zagen dat de omschakeling van de neurotransmitters in de SCN-PVN-as bij muizen hetzelfde is als bij mensen en konden ook het mechanisme erachter ontrafelen. De NMS (neuromedin S)-neuronen, die een essentiële rol spelen in de circadiane of biologische ritmes, veranderen hun neurotransmitter en genexpresssie als reactie op licht en donker. Dit reguleert de activiteit van de dopaminecellen in de PVN, die op hun beurt onze gemoedstoestand en stressreacties aansturen. NMS-neuronen komen enkel tot expressie in de hypothalamus. Daar kunnen mogelijke nieuwe behandelingen van seizoensdepressies op ingrijpen.’
Meer weten over dit onderwerp? Luister dan ook eens naar deze podcast van de Universiteit van Vlaanderen:
