Liegen leidt tot meer liegen

Kleine leugens stompen je brein af zodat je in de toekomst meer kan liegen. Toch wanneer je daar zelf voordeel aan hebt, ontdekte een groep wetenschappers van de Londense University College en Duke University.

58 volwassenen deelnemers werden bij een experiment in scenario’s geplaatst waarbij ze de mogelijkheid kregen te liegen. 25 deelnemers deden dat terwijl hun hersenactiviteit werd gemonitord. Uit de MRI-scans bleek dat de amygdala, een hersenregio die informatie van de zintuigen koppelt aan emoties, bij een eerste leugen uit eigenbelang hevige activiteit vertoont, maar bij daaropvolgende onwaarheden steeds minder reageert.

Afstompend mechanisme

De onderzoekers ontdekten ook dat naarmate de activiteit van de amygdala verminderde, de leugens straffer werden. ‘De eerste keer dat je valsspeelt, bijvoorbeeld bij het invullen van je belastingbrief, voel je je slecht,’ zegt onderzoekster Tali Sharot (U.C.L.). ‘Maar de volgende keer heb je je al aangepast. Het slechte gevoel dat je afremt, stompt af, waardoor je de volgende keer meer kan liegen.’ Het team merkte dat het mechanisme van escalerende leugens niet intradt wanneer de deelnemers logen maar er zelf niet beter van werden. Zelfbelang speelt dus een rol.

Liegen uit zelfbelang

In het experiment moesten de deelnemers een partner helpen een som muntjes uit een bokaal in te schatten. De bokaal was enkel duidelijk zichtbaar voor de deelnemers, niet voor de partners. Meerdere scenario’s werden uitgetest. Zo kregen zowel de deelnemers als hun partners een beloning wanneer ze het bedrag zo accuraat mogelijk inschatten. Overschatten zou enkel de deelnemers bevoordelen, terwijl onderschatten de partner goed zou uitkomen. De deelnemers logen het vaakst wanneer het hen en hun partner bevoordeelde. Iets minder vaak logen ze wanneer enkel zij er beter van werden en nog minder wanneer het enkel de ander hielp.

Volgens de onderzoekers is het mogelijk dat hetzelfde mechanisme ook werkt voor andere acties, bijvoorbeeld gewelddadig gedrag of risico’s nemen. (tn)

Bron: Tali Sharot, University College London, Londen, Groot-Brittannië, in Nature Neuroscience