Man eerder rationeel, vrouw eerder empatisch

Stel, u kunt zes mensen redden, maar moet daarvoor één andere persoon opofferen. Kiest u voor minder slachtoffers, of laat u het lot haar werk doen? Mannen beantwoorden die vraag schijnbaar rationeler dan vrouwen, terwijl vrouwen meer gedreven worden door hun emoties.

U kent het dilemma misschien wel. U staat op een brug die uitkijkt op een spoorweg. Wat verderop heeft een auto met zes mensen aan boord zich klemgereden op een overweg. Een trein komt met hoge snelheid aangereden en staat op het punt om het zestal aan te rijden, tenzij u op een knop drukt. De trein zal dan van spoor veranderen en de auto sparen, maar in plaats daarvan een spoorarbeider doden die op het andere spoor aan het werk is. Wat doet u?

Als u ervoor kiest om op de knop te drukken, maakt u een utilitaristische keuze. De gevolgen van een actie zijn daarbij het belangrijkst: zes levens zijn meer dan één, rationeel bekeken. Een enkel offer voor een grotere groep is in dit standpunt vanzelfsprekend. Kiest u echter om niet te reageren, dan maakt u een deontologische keuze. 'Iemand doden is fout, ook als er zo zes mensen gespaard blijven', is hier het uitganspunt. Een onderzoek, gepubliceerd in Society for Personality and Social Psychology Bulletin, heeft veertig studies over zulke psychologische dilemma's met in totaal 6.160 deelnemers grondig herbekeken. 54% van de vrouwen maakt een utilitaristische keuze, tegenover 64% van de mannelijke deelnemers.

Het genderverschil bleek uit de vergelijking van de studies beduidend minder mee te spelen bij de utilitaristische keuzes dan bij de deontologische keuzes. Een teken dus dat mannen en vrouwen in staat zijn om even rationeel te redeneren over zulke dilemma's. De verschillende resultaten zijn te wijten aan het feit dat vrouwen meer gehoor geven aan hun emotionele denkproces. Vrouwen zijn dus even rationeel, maar gewoon iets empatischer. (cg)