Meer dan dertig jaar denkwerk

Tien jaar geleden verscheen Dirk Verhofstadt in gesprek met Etienne Vermeersch, een vuistdik boek waarin de Gentse moraalfilosoof Dirk Verhofstadt zijn eminente collega interviewde over diens zoektocht naar de waarheid en tal van andere kwesties. Vermeersch spreidde een ongekende eruditie tentoon en gaf alle antwoorden uit het blote hoofd, ellenlange citaten incluis. Dat eerste interviewboek bleek naar meer te smaken. Verhofstadt sprak nadien nog met de omstreden Nederlandse jurist en filosoof Paul Cliteur, en de afgelopen twee zomers trok hij zich met Johan Braeckman terug in Toscane.

Ze filosofeerden er over de menselijke natuur, de drijfveren van ons handelen en de betekenis van het menselijke bestaan. Ze werkten de gesprekken samen uit, en bleken te veel materiaal voor één boek te hebben. Verhofstadt presenteert dus alvast het eerste deel, waarin het vooral gaat over Darwin en de evolutietheorie, de geschiedenis van Homo sapiens en diens hang naar irrationaliteit. Andere hoofdstukken gaan over wetenschap en geloof, en over atheïsme.

Braeckman toont zich al even belezen als zijn leermeester Vermeersch, aan wie het boek is opgedragen en die soms lijkt mee te discussiëren. Dit is het resultaat van meer dan dertig jaar professioneel denkwerk. Braeckman legt de dingen helder uit, vermijdt jargon en kruidt zijn betoog met sprekende voorbeelden. Door het specifieke format – eigenlijk meer een dialoog dan een interview – is er voldoende ruimte voor nuance en relativering. Dat doet ook recht aan de mens Braeckman, die als filosoof vooral probeert te begrijpen en minder te (ver)oordelen: ‘In plaats van te censureren, pleit ik ervoor om op een rustige, objectieve en goed onderbouwde manier in te gaan tegen al het negativisme.