Wat zijn gender stereotypen en waarom is het belangrijk om hier als ouder aandacht aan te besteden?
Is it a girl or a boy? Knalroze ballonnen, een cake met een roze vulling en een parade van glitters en bloemen tonen alvast niet aan dat de ouders in blijde verwachting zijn van een jongen. De toenemende populariteit van gender-reveal party’s zijn een mooie illustratie van hoe gender reeds voor de geboorte een belangrijke rol speelt. Hoewel deze dingen hooguit schattig en onschuldig lijken, kunnen ze het startpunt vormen voor een genderstereotiep ontwikkelingsparcours bij jonge kinderen. Maar wat zijn gender stereotypen en waarom is het belangrijk om hier als ouder aandacht aan te besteden?
Genderstereotypen kunnen worden gedefinieerd als een verzameling van overtuigingen over de kenmerken en eigenschappen van jongens en meisjes. Kort gezegd zijn het ideeën over wat typisch is voor jongens en meisjes. Deze ideeën zijn niet altijd correct en scheppen daarnaast ook bepaalde verwachtingen. Kinderen hebben reeds op de leeftijd van 2,5 jaar ideeën over welke kledij, speelgoed en spelletjes er gepast zijn voor hun gender. Deze genderstereotiepe denkbeelden zijn wijdverspreid en kunnen verschillende gevolgen hebben.
Verkennen van interesses
Genderstereotypen kunnen een invloed hebben op de keuzes die kinderen maken tijdens het spelen. Meisjes nemen bij fantasierijk spel bijvoorbeeld vaker een verzorgende rol op zich, terwijl jongens eerder een actieve rol aannemen, zoals die van een superheld. Ook speelgoed wordt vaak bestempeld als meisjes- of jongensspeelgoed. Kinderen gaan ervan uit dat jongens met auto’s en soldaatjes spelen en dat meisjes poppen verzorgen of zich verkleden met juwelen. Als ouder kan je een belangrijke rol spelen in het aanmoedigen van kinderen om zichzelf en hun interesses te verkennen. Geef kinderen de vrijheid om zelf te kiezen met welk speelgoed ze spelen en welke hobby’s ze willen uitoefenen, zonder hen te beperken tot enkel de gendertraditionele mogelijkheden. Daarnaast kan ook het gebruik van genderneutraal speelgoed ervoor zorgen dat kinderen nieuwe dingen ontdekken die niet binnen de voorgeschreven gendernormen vallen.
Schoolprestaties en carrièremogelijkheden
Genderstereotypen hebben mogelijk een impact op schoolprestaties en latere carrièremogelijkheden. Genderstereotypen kunnen ervoor zorgen dat meisjes minder goed presteren op school, vooral op het gebied van wiskunde, en een lager academisch zelfvertrouwen ontwikkelen. Deze gevoelens van onzekerheid kunnen hun studiekeuze beïnvloeden, waarbij meisjes minder geneigd zijn om te kiezen voor STEM-richtingen. Dit heeft op zijn beurt gevolgen voor hun latere beroepskeuze en de genderongelijkheid op de arbeidsmarkt. Het is dus belangrijk om zich als ouder bewust te zijn van deze stereotypen en deze proberen tegen te gaan. Op deze manier kan het zelfvertrouwen van meisjes versterkt worden waardoor hun keuzes minder worden beïnvloed door bepaalde veronderstellingen.
Pestgedrag
Zoals eerder benoemd, kunnen genderstereotypen leiden tot verwachtingen over het gedrag en uiterlijk van jongens en meisjes. Wanneer een kind niet aan deze verwachtingen voldoet, kan dit leiden tot negatieve reacties van andere kinderen. Zo worden kinderen die niet binnen deze stereotiepe denkkaders passen, vaker het slachtoffer van pesten. Voornamelijk jongens die gender atypische kenmerken of interesses hebben worden vaak geviseerd. Door als ouder aandacht te besteden aan stereotypen en de traditionele denkkaders te proberen versoepelen, kan er hopelijk een aangenamere omgeving gecreëerd worden voor kinderen die niet binnen de traditionele genderopvattingen passen.
Deze voorbeelden tonen aan dat genderstereotypen een belangrijke invloed kunnen uitoefenen gedurende de levensloop van een kind. Als ouder is het essentieel om bewust te zijn van deze stereotypen en actief stappen te ondernemen om ze te doorbreken. Zo kunnen we bijdragen aan een meer inclusieve en gendergelijke samenleving en krijgt elk kind de kans om zijn volledige potentieel te bereiken.
Deze blog werd geschreven door Manon Deryckere, doctoraatsonderzoeker aan KU Leuven en VUB. Deze blog verschijnt ook op https://opgroeienblog.wordpress.com/.
Meer lezen?
Blakemore, J. E. O., & Centers, R. E. (2005). Characteristics of boys’ and girls’ toys. Sex Roles, 53(9–10), 619–633. https://doi.org/10.1007/s11199-005-7729-0
Hughes, F. M., & Seta, C. E. (2003). Gender Stereotypes: Children’s Perceptions of Future Compensatory Behavior Following Violations of Gender Roles. In Sex Roles (Vol. 49).
Igbo, J. N., Onu, V. C., & Obiyo, N. O. (2015). Impact of gender stereotype on secondary school students’ self-concept and academic achievement. SAGE Open, 5(1). https://doi.org/10.1177/2158244015573934
Judd, C. M., & Park, B. (1993). Definition and assessment of accuracy in social stereotypes. Psychological Review, 100(1), 109–128. https://doi.org/10.1037/0033-295X.100.1.109
Kalev, A., & Deutsch, G. (2018). Gender inequality and workplace organizations: understanding reproduction and change. Handbook of the Sociology of Gender, 257-269.
Martin, C. L., Ruble, D. N., & Szkrybalo, J. (2002). Cognitive theories of early gender development. Psychological Bulletin, 128(6), 903–933. https://doi.org/10.1037/0033-2909.128.6.903
Rosen, N. L., & Nofziger, S. (2019). Boys, Bullying, and Gender Roles: How Hegemonic Masculinity Shapes Bullying Behavior. Gender Issues, 36(3), 295–318. https://doi.org/10.1007/s12147-018-9226-0
Afbeeldingen via Pexels.com
