Minder angstig door kattenziekte?

Onderzoekers ontdekken hoe de parasiet die de kattenziekte veroorzaakt ook onze angst- gevoelens onderdrukt.

Bij mensen met een slecht werkend immuunsysteem en bij foetussen kan een besmetting met Toxoplasma gondii - de eencellige parasiet die zich in katten en katachtigen voorplant - dodelijk zijn. Omdat de meeste mensen de besmetting oplopen door in contact te komen met de uitwerpselen van katten of door ongewassen rauwe groenten of te weinig doorbakken vlees te eten wordt patiënten met immuniteitsproblemen en zwangere vrouwen aanbevolen alle contact te vermijden met kattenbakken en op hun voeding te letten. Foetussen kunnen de ziekte namelijk oplopen via de moeder.

Bij anders gezonde volwassenen is de besmetting heel wat minder ingrijpend. Ze krijgen last van lichte griepachtige symptomen vooraleer de ziekte in een chronische, slapende toestand verzeilt. Het is dan ook geen wonder dat dertig tot vijftig procent van de bevolking besmet is zonder daarvan op de hoogte te zijn.

Tot voor kort gingen onderzoekers ervan uit dat de parasiet in slapende toestand weinig effect heeft op de anders gezonde gastheer. Maar de laatste jaren is daar verandering in gekomen. Ratten die met toxoplasma werden besmet, verloren hun angst voor katten en werden zelfs aangetrokken door hun geur, waardoor ze wel heel makkelijke prooien werden. Uit andere studies bleek dat mentale aandoeningen zoals schizofrenie, depressie en het angstsyndroom vaker voorkomen bij mensen die besmet zijn met de parasiet. En nog andere studies wezen erop dat toxoplasmose een invloed kan hebben op hoe extravert, agressief en risicovol iemands gedrag is.

Zweedse onderzoekers van het Karolinska Instituut gingen na hoe de parasiet zich in het lichaam van zijn gastheer gedraagt. In het laboratorium infecteerden ze menselijke dendritische cellen, die een belangrijke rol spelen in ons immuunsysteem, met toxoplasma. De cellen begonnen meteen GABA te produceren, een signaalstof die onder andere het gevoel van angst onderdrukt en verstoord is bij mensen met depressie, schizofrenie, bipolaire stoornis, het angstsyndroom en andere mentale aandoeningen. Bij een tweede experiment brachten de onderzoekers de parasiet in de hersenen van levende muizen in, en konden ze de geïnfecteerde dendritische cellen in het lichaam van de beestjes volgen en zien hoe de cellen het hele GABA-systeem beïnvloedden. Dat toxoplasma cellen van het immuunsysteem ertoe kan aanzetten GABA te produceren was volgens de onderzoekers een onverwachte en verrassende ontdekking. Ze willen de link tussen toxoplasmose, GABA en onze gezondheid nu nog verder onderzoeken.

Het onderzoek staat in het open-access-tijdschrift PLoS Pathogens. (ev)