Neurostimulatie in vijf vragen en antwoorden

1. Wat is neurostimulatie?

'Een elektrische schok als therpie wordt al lang gebruikt in de psychiatrie. Het zorgt voor een soort ‘reset’ van de hersenen. Deep Brain Stimulation (DBS) zorgt voor gerichte stimulatie van bepaalde hersengebieden, via ingeplante elektrodes. Twee nieuwe technieken, tDCS en rTMS, zijn veel minder ingrijpend en stimuleren bepaalde hersengebieden doorheen de schedel.

2. Wat zijn de voordelen?

De kennis over de hersenen wordt steeds uitgebreider – hoewel we eigenlijk nog steeds maar het topje van de ijsberg kennen. We weten steeds beter welke hersengebieden bij welke aandoeningen minder goed functioneren. Daardoor kan neurostimulatie steeds gerichter worden toegepast.

Neurostimulatie kan soms patiënten helpen waarbij de klassieke therapieën – medicatie, psychotherapie – niets uithaalden. Oppervlakkige neurostimulatie (tDCS en rTMS) is bovendien pijnloos en heeft nauwelijks bijwerkingen.

Bij een volledige elektrische schok hoef je overigens ook niet meteen de beelden voor je te zien van One Flew Over the Cuckoo’s Nest, waarin acteur Jack Nicholson een elektroshock krijgt die meer op een marteling lijkt. De therapie wordt toegediend onder algemene verdoving.

3. Waarvoor wordt neurostimulatie gebruikt?

Een volledige elektrische schok wordt gebruikt bij zwaar depressieve patiënten en bereikt daarbij goede resultaten. Deep Brain Stimulation wordt onder meer gebruikt voor obsessief-compulsieve stoornissen, beven, epilepsie, dystonie en parkinson. De oppervlakkige neurostimulatie – rTMS en tDCS – wordt gebruikt tegen depressie, migraine, angststoornissen, fybromialgie, CVS en oorsuizen. Er lopen ook studies naar obsessief-compulsieve stoornissen, alzheimer, parkinson, schizofrenie, verslaving, afasie en naar de verbetering van werkgeheugen en concentratie.

4. Wat zijn de risico’s?

Een volledige elektroshock zorgt vaak voor tijdelijk geheugenverlies. Deep Brain Stimulation (DBS) heeft alle nadelen van een hersenoperatie. Ook kunnen gedrags- of geheugenveranderingen optreden. Dan kan DBS echter gewoonlijk beter worden afgesteld, of simpelweg worden stopgezet. Van rTMS en tDCS zijn weinig risico’s bekend. Lichte bijwerkingen als hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid worden wel vernoemd in studies. rTMS heeft een klein risico op een epilepsie-aanval.

5. Als je het brein manipuleert, kan je dan ook de persoonlijkheid veranderen?

Neuropsychiater Filip Vandenbroeck (Brai2n-groep Sint-Vincentius Antwerpen): ‘In theorie zou dat misschien kunnen, maar er zijn de afgelopen jaren al tienduizenden patiënten behandeld, en nergens zijn zulke nevenwerkingen vermeld. Onze persoonlijkheid lijkt dus bestand tegen elektrostimulatie. Bij sommige aandoeningen lijkt het natuurlijk wel of de persoonlijkheid is veranderd na therapie. Mensen met obsessieve-compulsieve stoornis, bijvoorbeeld. Die aandoening grijpt zo sterk in op hun leven dat zij helemaal veranderd lijken als ze een efficiënte therpaie ondergeaan, zoals Deep Brain Stimulation (DBS).’