Muizen die zien dat een andere muis een pijnstiller krijgt, ervaren daarna ook minder pijn.
Een aantal dieren, waaronder mensen, voelen soms elkaars pijn of angst. Hoe die sociale overdracht van emoties in het brein werkt, was onduidelijk. Amerikaanse wetenschappers ontdekten welke hersengebieden instaan voor de overdracht van pijn en angst en toonden voor het eerst aan dat pijnverlichting ook sociaal overdraagbaar is.
Voor het experiment zaten twee muizen een tijdje samen in een kooi. Een van de dieren kreeg een injectie die pijnt opwekt, en de ander, de omstander, keek toe. Vervolgens keken de onderzoekers of de pijn was overgedragen naar de omstander. Dat deden ze door de achterpoten van de muizen te irriteren met een soort haren. Hoe heftig de dieren daarop reageren – denk aan terugtrekken, verstijven, omvallen of geluid maken – laat zien hoeveel pijn ze er nog bij kunnen verdragen. Daaruit bleek dat de omstanders soortgelijke reacties lieten zien als de geïnjecteerde muizen. Controlemuizen, die samen in een hokje zaten en geen van beiden een injectie kregen, reageerden minder heftig op de prikkelende haartjes.
In een volgend experiment kregen allebei de diertjes de ‘pijninjectie’, maar kreeg slechts een van de twee daarna een pijnstiller. Opnieuw vertoonden de ‘omstandermuizen’ soortgelijk gedrag met de dieren die morfine kregen. En in een laatste experiment bestudeerden de wetenschappers de overdracht van angst. Daarvoor kreeg een van de twee dieren in het kooitje een schok, waarop ook de omstandermuis reageerde door te bevriezen.
Met behulp van optogenetica, waarbij via lichtstralen specifieke gebieden in de hersenen kunnen worden beïnvloed, bekeken de wetenschappers welke hersengebieden bij de sociale overdracht van pijn, angst en pijnverlichting een rol speelden.
Empathie
Bij de overdracht van pijn en pijnverlichting bleek de anterior cingulare cortex (acc) signalen te sturen naar de nucleus accumbens. De acc is onder meer betrokken bij pijnverwerking en de nucleus accumbens bij postitieve belevingen.
Voor de overdracht van angst bleek de acc juist signalen de sturen naar de basolaterale amygdala, het hersengebied dat bekend staat als het angstcentrum.
De wetenschappers schrijven in het vakblad Science dat de bevindingen helpen de neurale mechanismen van empathie beter te begrijpen. Daarmee dragen de resultaten mogelijk ook bij aan het verhelpen van een verminderd empathisch vermogen, zoals bij een aantal psychische stoornissen het geval is. Ook laten de resultaten volgens de onderzoekers zien dat de omgeving een belangrijke rol speelt in het ervaren van pijn en angst. Mogelijk kan die omgeving in de toekomst ook een belangrijke rol spelen in het verminderen van pijn.
