Niet depressie, maar levenswijze is dodelijk

Onderzoekers van onder andere de Universiteit van Amsterdam verrichtten de grootste analyse ooit naar de relatie tussen depressie en overlijden. Omdat mensen met een depressie een grotere kans op overlijden hebben dan mensen zonder depressie, is het aannemelijk dat de depressie hiervan de oorzaak is. Toch vinden de wetenschappers nu drie redenen die deze aanname doen wankelen.

De wetenschappers bekeken 293 studies met zo’n 3,6 miljoen deelnemers en 418.000 sterfgevallen. Ten eerste brachten zij een publicatiebias aan het licht: vooral studies die een relatie vonden tussen depressie en de kans op sterfte zijn gepubliceerd. In zo’n 95 procent van de studies was dat het geval. Maar die studies bleken van onvoldoende kwaliteit omdat ze bijvoorbeeld te weinig deelnemers gebruikten.

Ten tweede controleerden een groot deel van de studies niet voor andere gezondheidsproblemen. Een depressie gaat vaak samen met bijvoorbeeld angst of middelengebruik. Nu komt nog niet naar voren of juist die, in plaats van de depressie zelf, bijdragen aan het risico op overlijden. 

Tot slot zag het onderzoeksteam dat een groot deel van de deelnemers was geselecteerd op basis van depressieve symptomen, zoals vermoeidheid of slapeloosheid. Die symptomen kunnen ook optreden als bijwerking van medicijnen, of als onderdeel van een andere aandoening.

De onderzoeken die overbleven en wel van voldoende kwaliteit zijn, overtuigen niet dat depressie de kans op overlijden rechtstreeks doet toenemen. Juist ongezond gedrag en co-morbiditeit houden verband met overlijden, stellen de wetenschappers. Veel depressieve mensen roken – roken doet trouwens de kans op een depressie toenemen – en hebben daarom een grotere kans om te sterven. Ook gaat depressie vaak gepaard met alcoholgebruik en te weinig bewegen.

Verder onderzoek moet de daadwerkelijke relatie tussen depressie en de kans op overlijden uitwijzen. Dit artikel is gepubliceerd in het tijdschrift World Psychiatry.