De automobilist of de voetganger, wie draagt de verantwoordelijkheid bij een verkeersongeval tussen beide? De omgeving blijkt te bepalen wie we als schuldige aanwijzen.
Wanneer een automobilist en een voetganger betrokken zijn mij een verkeersongeval, bepalen verschillende factoren bij wie we de verantwoordelijkheid leggen. Op een drukke baan zullen we er bijvoorbeeld van uitgaan dat de voetganger onvoorzichtig was. In een zone 30 met een wildgroei aan zebrapaden oordelen we dat de autobestuurder beter uit zijn doppen had moeten kijken. Dat is gebleken uit Amerikaans onderzoek.
Op basis van vijf jaar aan politie-rapporten uit Franklin County (Ohio), goed voor 1518 verkeersongevallen tussen automobilisten en voetgangers, probeerden de onderzoekers te achterhalen welke factoren bepalen wie de schuld krijgt van het ongeval. In het politie-rapport dat van een aanrijding opmaakt wordt, staat beschreven wat de voetganger deed, waar die zich bevond op het moment van het ongeval en wie – volgens de agent ter plaatse – de meeste verantwoordelijkheid draagt. Dat rapport werd door de onderzoekers aangevuld met gegevens over de omgeving: aantal meter tot een bushalte, aantal rijvakken op de rijbaan, afstand tussen de voetganger en een zebrapad of tussen zebrapaden onderling.
‘Ik zie een aanrijding niet als ongeval, maar als probleem van het systeem’ Meredith Glaser, fietsprofessor aan de Universiteit Gent
Uit hun onderzoek bleek dat oudere voetgangers minder vaak de schuld kregen terwijl voetgangers die niet op het zebrapad overstaken vaker verantwoordelijk geacht werden. Wanneer de automobilist afgeleid was net voor het ongeval, kreeg deze aanzienlijk vaker de schuld. Een bestuurder die te snel reed, werd niet noodzakelijk als verantwoordelijke gezien. Hoe hoger de snelheidslimiet, hoe vaker de voetganger als schuldige werd aangewezen. Het aantal rijvakken was niet van invloed. Bij een ongeval op lokale wegen wezen de politie-agenten vaker in de richting van de bestuurder. Bovendien vonden de onderzoekers grote verschillen tussen de verschillende buurten.
Volgens Meredith Glaser, fietsprofessor aan de Universiteit Gent, legt dit onderzoek een onderliggend probleem bloot. ‘De afgelopen honderd jaar hebben we baan gemaakt voor de auto. Ik zie een aanrijding niet als ongeval, maar als probleem van het systeem. Het is niet correct om de verantwoordelijkheid van zo’n probleem, met alle gevolgen van dien, af te schuiven op één individu. Al zeker niet op de meest kwetsbaren zoals mensen die wandelen of fietsen.’ De manier waarop media over zulke ‘ongevallen’ berichten, beïnvloedt volgens Glaser hoe we verkeersdoden als onderdeel van het dagelijks leven accepteren. ‘Als je leest dat een voetganger aangereden is door een auto, komt dat heel anders binnen dan wanneer je leest dat een auto gecrasht is en een persoon op weg naar het werk van de weg heeft gemaaid. We zijn verkeersslachtoffers gaan zien als onderdeel van het dagelijks leven, maar ongevallen zijn geen natuurlijk gevolg van mobiliteit.’
