Opinie: iPads op school

Marketingstunt of een reële kans om ons onderwijssysteem te moderniseren? Alles hangt af van de manier waarop je die nieuwe technologieën inzet in het klaslokaal.

Hier zijn we weer: een nieuwe technologie duikt op, en daar komen de vragen weer... Voorstanders stellen dat de tabletpc het leren zal verbeteren en leerlingen beter zal voorbereiden op een veranderende maatschappij. Tegenstanders willen uit angst voor de gezondheid van hun kinderen (ze zullen er toch niet aan verslaafd raken) de tabletpc met alle middelen weren en/of stellen zich vragen bij de kostprijs van het hele gebeuren. Net dezelfde vragen en bekommernissen als bij de introductie van de radio, de tv, computers in het onderwijs…

Die staken trouwens ook de kop op bij de introductie van een nieuw soort fornuis, de inductiekookplaat: gaat het eten hierdoor beter smaken dan bij koken op gas of op elektriciteit? Alleen stoppen de discussies daar sneller. Belangrijker dan de impact op het eindproduct lijkt de vraag of de inductiekookplaat goedkoper zal zijn, of het kookproces efficiënter zal maken. Net op dezelfde manier zal het leren van leerlingen niet verbeteren door de introductie op zich van een nieuwe technologie. Tenzij je met die technologieën nieuwe dingen gaat doen natuurlijk: geen vlees meer, maar veggie…

Het introduceren van technologie in klaslokalen start vanuit de idee om het onderwijs te hervormen; het uiteindelijke doel is betere en vaak ook andere leerresultaten voor de leerlingen. Maar technologie op zich zal deze transformatie niet teweegbrengen. Dat blijkt onder meer uit verschillende studies waarin onderwijs mét technologie wordt vergeleken met zogenaamd ‘traditionele’ onderwijs: er worden geen significante verschillen vastgesteld (zie onder meer www.nosignificantdifference.org). Bovendien blijkt dat nieuwe technologie vaak wordt gebruikt om net hetzelfde te doen als in het ‘traditionele onderwijs’. Getuige daarvan zijn de digitale schoolborden, die blijkbaar voornamelijk als ‘gewone’ schoolborden worden gebruikt. Vanuit kostprijs bekeken lijkt dit wel een zeer dure investering, als je er exact hetzelfde mee doet als met een krijtje op een gewoon schoolbord.

Net zo zal het zijn wanneer je tabletpc’s gebruikt om oefenblaadjes te vervangen. En als we net hetzelfde doen, moeten we ook niet verbaasd zijn dat we geen effecten vinden, en dat ouders zich terecht vragen stellen over de kostprijs. Ook onze noorderburen zijn helemaal in de ban van tabletpc’s, meer specifiek van de iPad. Ze gaan de zogenaamde ‘Steve Jobs school’ oprichten (zie bijv. Martens, 2012). Iets nader bekeken merk je dat het ook hier niet om de iPad gaat, maar om de aanpak. Als deze scholen het leren anders aanpakken, dan zal het zijn omdat ze vertrekken vanuit de interesse van de leerlingen, omdat ze leerlingen in groep laten werken, omdat leerlingen zelf informatie kunnen opzoeken zowel thuis als via internet, enzovoort. Wie van oordeel is dat hiervoor een iPad nodig is, kan worden geïnspireerd door de huidige praktijk in een aantal methodescholen, onder meer in het Freinetonderwijs.

Dan toch maar niet investeren in de integratie van al die technologieën in het klaslokaal, ze geen deel laten uitmaken van het onderwijs? Nee, want internet, iPads en digitale schoolborden kunnen wel degelijk een bijdrage leveren. In plaats van de vraag te stellen of ze al dan niet ingezet moeten worden in scholen, kunnen we ze best gewoon opnemen in het lijstje van media die beschikbaar zijn als leerondersteuning. Het zou met andere woorden een evidentie moeten zijn dat ze gebruikt worden in het onderwijs. Hier ligt dan ook een grote rol weggelegd voor beleidsvoerders, lerarenopleiding en nascholingsinitiatieven. Als we deze hele kwestie aangrijpen om leerdoelstellingen en vormgeving centraal te stellen, dan gaan we allicht richting vernieuwing en hervorming. Indien het enkel gaat om het toestelletje, dan zal het vooral een marketingprobleem blijken te zijn. Laat de technologie dus een hefboom zijn voor onderwijsvernieuwing, en laten we niet investeren in toestelletjes op zich, maar in een doelgericht, stimulerend en inspirerend gebruik ervan.