Wanneer is kunst echt kunst? Dat is niet alleen een vraag voor kunstwetenschappers en filosofen, want ook psychologen mengen zich in het debat.
Onlangs keek ik naar de Vlaamse serie Bevergem. Voor het jaarlijkse dorpsfeest heeft de organisator een stunt voorzien: hij heeft een getatoeëerd varken van kunstenaar Wim Delvoye in bruikleen. De man trekt bleek weg als hij erachter komt dat het beest per ongeluk op de barbecue terecht is gekomen. De dorpsbewoners hebben het kunstwerk met smaak verorberd en de afruimers van dienst schrapen net de laatste restjes in de vuilnisbak. Delvoye kan er gelukkig om lachen, en het hele ding wordt plots geframed als een ‘artistieke performance’.
Een parodie, maar het had net zo goed echt kunnen zijn. Eind vorig jaar plakte de Italiaanse kunstenaar Maurizio Cattelan met duct tape een banaan tegen de muur tijdens Art Basel in Miami. Hij noemde het werk ‘Comedian’. Er ontstond een hype. Het volk stond te dringen om een glimp van de banaan op te vangen. Bij wijze van performance at een collega-kunstenaar de banaan op. Het werk werd uiteindelijk verkocht voor 120.000 dollar.
De banaan riep controverse op. Sommige mensen vonden het maar niks. Een vijftigtal schoonmakers kwam op straat. Ze waren woedend dat een simpele banaan zoveel waard is, terwijl zij niet eens genoeg verdienen om hun gezinnen te eten te geven.
Waarom is dit kunst? Het is een vraag die niet nieuw is, en evengoed rees toen Marcel Duchamp zijn urinoir onthulde, Jan Fabre de zuilen van de Gentse aula inpakte met Gandaham of Arne Quinze de Oostendenaars verblijdde met zijn Rock Strangers (die zie je overigens op de cover van de nieuwe Psyche&Brein).
Niet alleen filosofen en kunstwetenschappers hebben over die vraag veel interessants te vertellen. Ook psychologen voegen inzicht toe, zo lees je in een dossier over kunst in de nieuwe editie van Psyche&Brein.
Spoiler alert: Kunst roept fundamentele vragen op, en zodra dat niet meer het geval is, is het geen kunst meer.
Wanneer is kunst, vanuit een psychologisch perspectief, daadwerkelijk kunst? Je leest het in de nieuwe Psyche&Brein. Vanaf donderdag 1 oktober in de winkel, of online te bestellen in onze online tijdschriftenwinkel.
