Positief effect tweetaligheid mogelijk overdreven

Studies die de positieve effecten van tweetaligheid in twijfel trekken, worden minder vaak gepubliceerd dan studies die die positieve effecten bevestigen.

Uit tal van studies is gebleken dat tweetaligheid voordelen biedt. Zo zouden mensen die twee talen machtig zijn, beter presteren op cognitieve taken. Ze zouden bijvoorbeeld makkelijker kunnen multitasken dan mensen die zich maar in een taal vlot kunnen uitdrukken. En ze zijn vermoedelijk beter in staat om hun aandacht bij een taak te houden en minder afgeleid te worden door onbelangrijke zaken.

De studies kregen zoveel aandacht dat zowat iedereen overtuigd is van de voordelen van tweetaligheid. Net daarom viel het onderzoekster Angela de Bruin van Edinburgh University op dat studieresultaten die dit voordeel niet bevestigen – wat ze in informele gesprekken soms opving - vaak niet worden gepubliceerd.

Publicatiebias

De Bruin besloot uit te vissen of er werkelijk sprake was van publicatiebias - de vertekening die ontstaat als bij wetenschappelijk onderzoek de positieve resultaten wel worden gepubliceerd, maar de negatieve of onduidelijke resultaten niet. Ze vergeleek alle abstracts – een verkorte weergave van de inhoud van een publicatie – die tussen 1999 en 2012 op conferenties werden voorgesteld, met de studies die daar uiteindelijk van werden gepubliceerd in een internationaal wetenschappelijk tijdschrift op of voor februari 2014.

Uit de resultaten bleek dat er 104 abstracts werden voorgesteld waarvan er in 38 procent sprake was van voordelen van tweetaligheid, in 13 procent van eerder positieve resultaten, in 32 procent van eerder negatieve en in 16 procent van volledig negatieve. Van al deze abstracts haalden er in totaal 52 het internationale wetenschappelijke tijdschrift. Maar opvallend was dat 63 procent van de gepubliceerde studies de voordelen van tweetaligheid geheel of gedeeltelijk bevestigde en slechts 36 procent de voordelen overwegend of volledig in twijfel trok.

Volgens de Bruin kan deze publicatiebias verschillende oorzaken hebben: onderzoekers kunnen er zelf voor kiezen alleen de resultaten te publiceren die positief zijn, maar ook reviewers en redacteurs van wetenschappelijke tijdschriften kunnen eerder geneigd zijn positieve resultaten te accepteren voor publicatie. Hoe dan ook betekent dit dat het algemeen aanvaarde idee dat tweetaligheid cognitieve voordelen biedt, niet met alle resultaten rekening houdt, en dat het misschien niet helemaal klopt. De Bruin pleit er dan ook voor dat onderzoekers altijd al hun resultaten publiceren, ongeacht wat de uitkomst is. (ev)