Te weinig slapen verhoogt het risico op stofwisselingsziekten. Dat risico vermindert niet als je extra veel slaapt in het weekend.
Wie onvoldoende slaapt, loopt een hoger risico op problemen met de stofwisseling zoals diabetes en obesitas. Inhalen van dat slaaptekort, bijvoorbeeld door in het weekend bij te slapen, heeft geen effect op dat risico. Dat blijkt uit onderzoek van de University of Colorado in Boulder.
Het Amerikaanse onderzoeksteam verdeelde een gezonde groep vrijwilligers willekeurig over drie groepen. De eerste groep mocht negen dagen lang negen uur per nacht slapen. De tweede groep sliep diezelfde periode slechts vijf uur per nacht. En de laatste groep sliep de eerste vijf nachten eveneens vijf uur. In het weekend mochten ze zo lang slapen als ze wilden, om vervolgens weer twee nachten maar vijf uur slaap te pakken.
Het gewicht en snackgedrag van de proefpersonen werd gedurende die negen dagen in de gaten gehouden. De groepen die onvoldoende slaap kregen, snackten meer na het avondeten en kwamen zelfs aan.
De proefpersonen uit de groep die in het weekend extra lang mochten slapen, sliepen inderdaad een uur langer dan ze gemiddeld gezien onder normale omstandigheden sliepen. Ook snackten ze in het weekend minder dan de groep die negen dagen lang maar vijf uur mocht slapen. Helaas hield dat effect niet lang aan. Toen ze na het weekend weer niet meer dan vijf uur in bed mochten doorbrengen, begonnen ze weer te snacken en kwamen ze aan. Ook was hun biologische klok verschoven waardoor ze later in slaap vielen.
Om te meten of het inhalen van de slaap een effect had op de stofwisseling van de deelnemers, keken de wetenschappers naar de insulinegevoeligheid. Insuline komt vrij als je zoetigheid eet en is nodig om de bloedsuikerspiegel terug te dringen. Insulinegevoeligheid heeft te maken met de hoeveelheid insuline die nodig is om het bloedsuikergehalte terug te dringen. Een lage gevoeligheid is gevaarlijk en kan leiden tot diabetes.
De insulinegevoeligheid van de groep die negen nachten lang maar vijf uur sliep, daalde met dertien procent. De groep die mocht bijslapen in het weekend had ook een verlaagde gevoeligheid en de lange nachten in het weekend keerden dat effect helaas niet om. De insulinegevoeligheid kelderde zelfs nog meer na het weekend met zo’n 9 tot 27 procent extra. Zo had de groep die mocht bijslapen in het weekend uiteindelijk een lagere insulinegevoeligheid dan de groep die negen nachten achter elkaar slecht sliep. Slaap inhalen is dus geen effectieve maatregel tegen het verhoogde risico op stofwisselingsziekten.
Misschien heeft bijslapen wel zin als je een of twee nachten slecht slaapt. Dat gaan de wetenschappers nu uitzoeken. Net als hoe het zit met middagdutjes. In de tussentijd raden de auteurs aan om minstens zeven uur per nacht te slapen.
De bevindingen zijn gepubliceerd in het vakblad Current Biology.
