In een “sludge-video” worden meerdere filmpjes naast elkaar op het scherm afgespeeld. Wat doen die overstimulerende video's met onze hersenen?
Heb je ooit geprobeerd om te kijken naar een kookprogramma, een Minecraft game, een bevredigende montage van iemand die door kinetisch zand snijdt en een video met een Reddit-bekentenis, en dat allemaal tegelijkertijd? Een nieuwe video-opzet die TikTok en andere sociale mediaplatforms overneemt, omarmt die bomvolle visuele ervaring.
Steeds meer online creators maken video’s met meerdere frames die ‘sludge content’ of “overstimulerende video’s” worden genoemd. Dergelijke video's voegen verschillende soorten niet gerelateerde clips samen, zoals scènes uit tv-programma's, playthroughs van videogames en rustgevende clips van pastadeeg dat wordt uitgerold. In plaats van te scrollen door individuele posts van deze video's, kan een kijker ze nu allemaal in één keer op hetzelfde scherm zien. Een sludge-video is dus eigenlijk een video van video’s. Online maken mensen grappen en memes over hoe sludge content een extreme reactie is om onze groeiende behoefte aan prikkels steeds meer te bevredigen.
‘Als je sludge content ziet, dan weet je niet meer waar je moet kijken’, zegt contentcreator en wetenschapsjournalist Jessica Boddy. Sommige kijkers kunnen deze ervaring verwarrend of overweldigend vinden, terwijl anderen het juist aangenaam en zelfs verslavend vinden.
TikTok staat er al om bekend dat het verslavend onlinegedrag stimuleert met de eindeloze feed van korte videoposts. Die feeds worden samengesteld door algoritmes die snel leren en zich aanpassen aan de voorkeuren van gebruikers. Maar sludge content trekt op een nieuwe manier de aandacht van gebruikers. Video’s worden in stukjes gehakt en aan een metaforisch contentbuffet toegevoegd, waardoor er een feest voor onze ogen en hersenen ontstaat. Hoewel de psychologische effecten van deze nieuwe opzet nog niet goed zijn onderzocht, zeggen wetenschappers dat eerder onderzoek naar sociale media en multitasking enkele inzichten kan geven. Scientific American sprak met experts over de mogelijke invloed van dit nieuwe mediafenomeen op ons brein.
Wat gebeurt er met onze hersenen als ze alle informatie in een sludge-video proberen te verwerken?
Hersenactiviteit als reactie op sludge content is niet rechtstreeks onderzocht, maar experts zeggen dat dergelijke inhoud waarschijnlijk vergelijkbare effecten heeft op onze hersenen als multitasking. Meerdere onderzoeken leveren sterk bewijs dat het bijna onmogelijk is om echt te multitasken – om meer dan één ding tegelijk te doen of te bekijken. Toch denken veel mensen dat ze aan het multitasken zijn als ze werken, studeren en entertainment consumeren. De opkomst van ‘media-multitasking’ lijkt aanzienlijke gevolgen te hebben voor de zich ontwikkelende hersenen. Een onderzoek uit 2020 toonde aan dat de aandacht en het geheugen kunnen verslechteren bij jongvolwassenen die zich bezighouden met verschillende digitale media op meerdere apparaten tegelijk. Zo sms’en en scrollen ze op sociale media terwijl ze een serie bekijken. Sludge content lijkt een enorm energieke vorm van multitasking in de media.
Multitasking versplintert je aandacht in kleine stukjes. Als je aandacht verspringt tussen meerdere activiteiten of video's op een scherm, ben je niet in staat om de informatie van ook maar een van de bronnen die wordt gepresenteerd volledig te begrijpen of te onthouden. Dit komt omdat onze hersenen heen en weer moeten schakelen om elke activiteit aandacht te geven, zegt Megan Moreno, een arts voor adolescentengeneeskunde die media en digitale gezondheid bestudeert aan de University of Wisconsin-Madison. Op lange termijn kan te veel stimulatie schadelijk zijn voor je vermogen om je op één taak te concentreren. ‘We leven in deze wereld met heel veel kleine micro-onderbrekingen’, zegt Moreno. ‘Het is lastig om de verhalen samen te voegen en het is moeilijker om ze te behouden, omdat je zoveel werk moet doen om ze samen te voegen.’
Is sludge content anders dan andere vormen van media?
We weten dat het prikkelend is voor onze hersenen om veel dingen tegelijk te zien bewegen. TikTok is chaotisch, met zijn stroom van onmiddellijke, snel bewegende content en samengestelde ‘For You’-pagina. Sludge content stapelt chaos bovenop chaos.
Er zijn enkele aanwijzingen dat het vermogen van onze hersenen om zulke informatie te verwerken zich al enige tijd langzaam aan het aanpassen is. Moreno vergelijkt bijvoorbeeld de evolutie van online content met die van tv-programma’s. Vroege tv-series waren vaak eenvoudig en concentreerden zich voornamelijk op één personage dat voor een klein raadsel stond dat aan het einde van de aflevering opgelost zou worden. Moderne tv-programma’s bieden daarentegen meerdere verhaallijnen en personages, samen met flashbacks, flash-forwards en droomscènes. Het publiek is nog steeds in staat om de steeds complexere informatie bij te houden en het verlangt zelfs naar meer. Sociale mediatrends, zoals sludge content, weerspiegelen ook de groeiende honger van mensen naar informatie, aldus Moreno. En sommige mensen willen meer uit een enkele post halen. Het is nog te vroeg om te bepalen of sludge content een blijvende trend zal zijn.
Waarom maken creators dit type content?
Creators proberen zo veel mogelijk mensen hun video’s te laten bekijken en ze zo lang mogelijk te laten kijken. In februari 2022 verlengde TikTok de kijktijd naar tien minuten en begon video’s van langer dan een minuut te belonen. Het platform beweert dat die video’s makers kunnen helpen meer kijkers te bereiken en de gebruikers de mogelijkheid geven om meer tijd kijkend te doorbrengen, of anders gezegd hun ‘consumptieduur’ te verhogen. Daardoor gingen creators op zoek naar manieren om nieuwe gebruikers langer naar een enkele video te laten kijken. “Je wilt dat er onmiddellijk iets gebeurt, of dat nu de inhoud van de video zelf is of tekst op het scherm met bijschriften die in elkaar schuiven of rond bewegen,” zegt Boddy. “Dat lijkt te werken.”
Contentproducenten hebben ook ontdekt dat video's met een heleboel kleine fragmenten mensen langer bezighouden, voegt ze daaraan toe. Als er sludge content verschijnt, verwart dit mensen visueel genoeg om te blijven kijken om erachter te komen wat er gebeurt, legt Boddy uit. “Ik heb het gevoel dat ik bijna gehypnotiseerd word om naar ze te kijken,” zegt ze.
Is sludge content nuttig voor sommige mensen?
Er is niet veel bewijs of de video’s nu nuttig of schadelijk zijn op psychologisch vlak. Ervaringen verschillen ook per persoon. Het lijkt erop dat bepaalde mensen overprikkeld kunnen worden door dit soort content. Mensen die neurodivergent zijn, vooral mensen met autisme of met een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), kunnen zich bijvoorbeeld opgebrand of overweldigd voelen als ze te veel prikkels ervaren, zoals de meervoudige video’s in sludge content. Maar Yalda Uhls, een psycholoog aan de University of California, Los Angeles, die onderzoekt hoe media kinderen beïnvloeden, zegt dat andere mensen ervan houden om op deze manier sterk gestimuleerd te worden, omdat de content hun aandacht meer vasthoudt dan posts met één video. In een gesprek met Uhls vergeleken twee van haar studenten aan het Center for Scholars & Storytellers aan de U.C.L.A. de inhoud met “Baby Sensory video's voor tieners”. Daarmee verwijzen ze naar video's die een verscheidenheid aan vormen, kleuren en beweging gebruiken en beweren visuele stimulatie in ontwikkelende hersenen te versterken. Sludge content bevat vaak zowel auditieve als visuele stimulatie, wat ook impact kan hebben op de betrokkenheid en aandacht van mensen.
Hoe kan dit jonge mensen beïnvloeden?
Het is moeilijk te bepalen welke leeftijdsgroepen het meest worden blootgesteld aan sludge content. Toch is een groot deel van de TikTok-gebruikers tussen de twaalf en 24 jaar.
Onderzoekers zijn nog steeds druk in discussie over de effecten van sludge content op de cognitieve ontwikkeling, zegt Moreno. Sommige onderzoekers menen dat dit te veel stimulatie is voor mensen met hersenen in ontwikkeling. Als jonge mensen de hele dag achter elkaar naar sludge posts kijken en elke post bestaat uit drie video's die tegelijk op één scherm worden afgespeeld, dan is dat een heleboel zintuiglijke input. Het consumeren van sludge content in dit tempo kan ervoor zorgen dat ze een enorme hoeveelheid stimulatie nodig hebben om hun aandacht erbij te houden.
Andere onderzoekers merken op dat sludge content kan zorgen voor omgevingen die ideaal zijn voor normatieve dissociatie. Het kan ons brein met andere woorden op de automatische piloot zetten. Als iemand al zijn energie op het scherm richt, merkt hij niks meer van wat er in zijn externe omgeving gebeurt. Deze normatieve dissociatie kan kalmerend werken en ruimte creëren voor dagdromen, wat de creativiteit en het probleemoplossend vermogen direct kan bevorderen.
Wat moet toekomstig onderzoek naar sludge content inhouden?
Steeds meer onderzoek richt zich op de invloed van TikTok, waaronder de effecten op de geestelijke gezondheid en het psychologisch welzijn, maar ook op de verspreiding van desinformatie.
Volgens Moreno kan onderzoek naar sociale mediatrends, zoals sludge content, helpen om meer in de breedte te begrijpen hoe de maatschappij omgaat met multitasking en grote hoeveelheden informatie. Sludge content kan komen en gaan, zoals elke online trend, maar Moreno vindt dat die nog steeds gemonitord wordt moeten.
“Ik denk niet dat we veel onderzoeken hebben die ons echt vertellen [hoe onze hersenen omgaan met grote hoeveelheden informatie in één keer], omdat het, zoals je je kunt voorstellen, behoorlijk moeilijk is om zo’n onderzoek op te zetten,” zegt Moreno. “Als sludge content geen trend blijft, vertelt dat ons ook iets: namelijk dat het geen content is waar mensen hun tijd aan willen besteden.”
Dit artikel verscheen eerder in Scientific American. Vertaling: Rani Škrabanja
