Superieur in stand-by

Het is een bekend fenomeen in de experimentele psychologie: we denken allemaal dat we toch op zijn minst een klein beetje intelligenter zijn, en aangenamer in de omgang bovendien, dan onze gemiddelde medemens. Wetenschappers noemen dat de 'superioriteitsillusie'.

Uiteraard gaat het in uw geval, beste lezer, geenszins om een illusie, maar, zo schreven de Japanse hersenonderzoeker Makiko Yamada en zijn collega's vorige week in PNAS, wiskundig staat het als een paal boven water dat de meesten van ons gewoonlijk níet beter doen dan gemiddeld.

Een beetje zelfdunk is echter, net als een gezonde dosis optimisme, gunstig voor onze mentale gemoedsrust – en vaak afwezig bij mensen die met een depressie kampen.

Dat is een gemoedsstoornis die ook in Japan lelijk huishoudt, en dus vroegen de wetenschappers zich af of ze de illusie in ons brein aan het werk zouden kunnen zien – om vervolgens uit te zoeken hoe het zit bij patiënten met depressieve klachten, en wat daar aan te verhelpen valt.

Via beeldvormingsexperimenten (fMRI en PET) kon de illusie gelinkt worden aan activiteit in het striatum, een regio in de basale ganglia die betrokken is bij gewoontes en reflexen. Die activiteit bleek vrij constant, zelfs wanneer er aan de proefpersonen helemaal niets gevraagd werd.

Ze maakt dus blijkbaar deel uit van het standaardrepertoire van het brein en is ook actief in stand-bystand. Interactie van het striatum met de voorste gordelwinding, een deel van de hersenschors dat belangrijk is bij het nemen van beslissingen en het bijsturen van emoties, verzwakte de illusie. (tv)