Psycholoog Vittorio Busato mist het contact met zijn ouders. Hij schrijft hen een persoonlijke brief waarin hij reflecteert over de lange-termijngevolgen van de coronacrisis.
Lieve pa & ma,
Dat sociale isolement maakt dat ik zomaar zin krijg jullie ouderwets een brief te schrijven!
We komen zojuist terug van het Monument Indië-Nederland, hier om de hoek. De stenen vijver daar staat nu droog. Jullie kleinzoon Pierpaulo kan er zijn tomeloze energie een beetje kwijt. Een week terug had hij een nieuw vriendinnetje gemaakt, Evi. Ze is twee jaar ouder, maar elke dag wil hij kijken of ze er is. Toen ze met haar au-pair naar huis ging, gaf Evi mij een steentje. ‘Dat is voor altijd,’ zei ze.
Voor altijd ... soms bekruipt me het gevoel dat die ellendige coronacrisis dat ook is. Al weken word ik plots overvallen door somberte. Ik kan moeilijk ontkennen dat ik meer drink – wees gerust, alleen goede wijn en heel goede whisky. En corona of geen corona, we eten hier elke dag uitstekend. Ik kook deze dagen extra graag, vooral risotto. Pierpaulo vindt dat lekker, Pensiri ook. Op mij heeft dat twintig minuten mindful roeren in de rijst nu vooral een rustgevende uitwerking. Misschien start ik straks wel een praktijk voor risottotherapie.
Moeilijk hoor, dat afstand houden van jullie, als potentiële risicogroep. Mijn hoofd begrijpt het misschien wel, maar in mijn hart voelt het zo anders. Pap, jij wordt binnenkort 80, mam jij 76, en Pierpaulo 3. Kunnen we voor de drie verjaardagen echt niet even op “veilige afstand” bij jullie in de tuin zitten?
‘Als jullie een maand in Thailand zitten, zien we jullie ook niet,’ reageerden jullie door de telefoon. ‘Wij nemen liever het zekere voor het onzekere.’
Alle neuzen dezelfde kant op, maar wie kijkt er dan achterom of opzij?
Natuurlijk respecteer ik die wens, zij het niet van harte. Gelukkig zijn jullie vrij van coronasymptomen en hebben jullie elkaar. Ik moet er niet aan denken dat jullie nu in een verzorgingstehuis zouden zitten of, erger nog, gedwongen waren gesepareerd van elkaar te leven. Zonder de fysieke ellende van mensen die zijn besmet te bagatelliseren, COVID-19 is voor zeer velen vooral een sociaal wreed virus. Dat zal toch z’n uitwerking hebben op ieders psychologische immuunsysteem. Zelf vrees ik dat het me straks nogal wat tijd zal kosten mijn vertrouwen in de mensheid te herwinnen; momenteel beschouw ik buiten iedereen als potentiële zombie.
Het zal nog even duren voordat de balans is opgemaakt en er inzicht is in exacte cijfers, ernst en verspreiding van deze pandemie. Wat zal straks de beste aanpak zijn gebleken? Het is koffiedikkijken, maar ik zet in op die van Zuid-Korea. Daar is een week na de vaststelling van het eerste ziektegeval de bevolking via drive-in teststations massaal getest. Testte iemand positief, dan werd via moderne technologie iedereen die met die persoon in contact was geweest opgespoord én getest. Zo konden patiënten al snel na besmetting geïsoleerd en behandeld worden. De druk op ziekenhuizen is niet onnodig hoog geweest. De sterftecijfers zijn zeer bescheiden en de Zuid-Koreaanse economie heeft geen genadeloze opdoffer gekregen. Let maar op, de Westerse kritiek luidt straks vast dat Zuid-Korea de privacy van burgers schond. Maar is privacy tegenwoordig geen illusie?
Alle neuzen dezelfde kant op, luidt het impliciete mantra van de Nederlandse regering. Maar wie kijkt er dan achterom of opzij? Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Nijmeegse Radboud Universiteit, laat een controversieel en daarom moedig geluid horen. Volgens hem brengen de gemaakte keuzes meer schade toe aan de volksgezondheid dan ze aan winst opleveren. ‘De overheid kijkt alleen maar vanuit het perspectief van de ziekenhuizen die overvol dreigen te raken en waar mensen niet meer op een ordentelijke wijze doodgaan,’ aldus Helsloot. ‘Je moet goed kijken naar wat je nu recht voor je neus ziet gebeuren, maar ook naar de vele grotere ellende die er over een jaar of twee is als gevolg van wat je nu als overheid gedaan hebt’.
Is corona dé doodsoorzaak? Of is dat virus die spreekwoordelijke druppel?
Het is niet anders: van leven ga je dood. De statistieken laten zien dat het vooral ouderen van boven de zeventig en mensen met al een broze gezondheid zijn die nu het loodje leggen. Is corona dan dé doodsoorzaak? Of is dat virus die spreekwoordelijke druppel? Daarover valt te twisten. Net als over de mortaliteitsgraad van het virus: het reële aantal coronabesmettingen ligt waarschijnlijk tien keer hoger dan het aantal vastgestelde besmettingen, zeggen deskundigen. Dan kan het statistisch niet anders zijn dan dat het virus minder gevaarlijk is dan ons nu wordt voorgehouden. Zelf verbaas ik me nogal dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu niet bijhoudt wie er genezen is; daar geldt geen meldingsplicht voor. Zou de Belastingdienst moeten doen: wel aanslagen sturen maar niet bijhouden wie er heeft betaald!
Jullie kleinzoon wil weer een filmpje van Peppa Pig kijken. Ik sluit daarom af met een rake observatievan Mattias Desmet, hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit Gent: ‘Wat onze reactie op het virus bepaalt, zijn niet de feiten op zich maar wel het verhaal dat omtrent de feiten geconstrueerd wordt,’ schrijft hij in De Morgen. ‘Deze crisis is in de eerste plaats een psychologische crisis, een massieve doorbraak van angst in de maatschappij. Angst wordt slechts in heel beperkte mate veroorzaakt door reële problemen, maar ze rechtvaardigt zichzelf door reële problemen te creëren’.
Dikke kus en veel liefs! We (beeld)bellen straks, maar weet dat ik niets liever wil dan jullie even omhelzen. Blijf sterk, blijf gezond, blijf kritisch!
