Na de voedings- en bewegingsdriekhoek lanceert het Vlaams Instituut Gezond Leven nu ook een driehoek rond mentaal welbevinden. Op welke wetenschappelijke inzichten is die geluksdriehoek gebaseerd?
Beeld: Gezond Leven
De geluksdriehoek ziet er iets anders uit dan de bekende voedingsdriehoek. Hij bestaat uit drie vlakken die elk verschillende bouwstenen voor geluk omvatten. Bovendien illustreert de driehoek niet zozeer wat je moet doen, maar stelt hij vragen: waar krijg je energie van? Waar ben je dankbaar voor? En hoe beteken jij iets voor anderen?
Rechtsonder de groene driehoek bevindt zich een oranje bol die de geluksdriehoek uit balans brengt. Die representeert de tegenslagen in het leven. ‘Een perfect gelukkig leven is onmogelijk’ legt Veerle Soyez (stafmedewerker geestelijke gezondheid bij Gezond Leven) uit. ‘We willen meegeven dat je niet alles in de hand hebt, maar wel actief met je mentale gezondheid aan de slag kunt gaan.’
Waarom lanceren jullie deze geluksdriehoek?
‘Wij streven ernaar zoveel mogelijke Vlamingen gezonder te laten leven. Gezondheid is niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Dus naast de voedings-, en bewegingsdriekhoek, ontbrak nog wat. Samen met verschillende experts hebben we wetenschappelijke inzichten over mentaal welbevinden geïntegreerd en vertaald naar een praktische toepassing waar iedereen iets mee kan.’
Op welke inzichten uit de wetenschap is de driehoek gebaseerd?
‘Op inzichten uit de positieve psychologie die wetenschappelijke getoetst zijn. De positieve psychologie richt zich vooral op het versterken van positieve emoties, minder op het voorkomen van psychische problemen. Voor alle losse elementen, bijvoorbeeld dankbaarheid, het hebben van een positieve mindset en hebben van sociale contacten, is aangetoond dat ze positieve effecten op het welbevinden hebben. De reflectievragen moeten ertoe leiden dat mensen stilstaan bij hoe het zelf met ze gaat op dat gebied, en ook of ze daarin nog kunnen groeien.’
Er is ook kritiek op de positieve psychologie.
‘Klopt. Daarom hebben we de oranje bol toegevoegd. Die staat voor de tegenslagen in het leven. We moeten niet streven naar een perfect gelukkig leven, want dat bestaat niet. Er kan altijd iets gebeuren waardoor de driehoek uit balans raakt, denk aan de coronapandemie. Die tegenslagen zijn voor iedereen anders. Er zijn altijd zaken die je niet zelf in de hand hebt die meebepalen hoe gelukkig je bent. Bijvoorbeeld genetische of biologische factoren en de omgeving waarin je opgroeit en waarin je leeft.’
Proberen jullie met deze driehoek psychische problemen te verminderen?
‘Nee, dat is niet ons doel. Het verbeteren van het mentaal welbevinden kan er wel voor zorgen dat psychische klachten verminderen. Maar als je met ernstige psychische problemen kampt, is dit onvoldoende. We pleiten er wel voor om met de geluksdriehoek aan de slag te gaan naast eventuele behandelingen.’
Wanneer moet je deze driehoek raadplegen?
‘Dat kan eigenlijk altijd. Ook als je je goed voelt. Er zijn meerdere manieren om gelukkiger te worden. Wanneer je investeert in je mentaal welbevinden op het moment dat het goed gaat, kun je ook veerkrachtiger reageren als het minder goed gaat. Als je de vragen uit de driehoek hebt beantwoord, kun je op onze website verder aan de slag. Daar vind je een soort gereedschap om goede gewoontes eigen te maken die mentaal welbevinden en veerkracht bevorderen. Bijvoorbeeld voldoende rust meepakken.’
We moeten niet streven naar een gelukkig leven, maar naar een zinvol leven, klinkt het steeds vaker.
‘Zingeving zit ook in deze driehoek. In het bouwblok ‘omringd zijn door anderen’, en in het vlak ‘jezelf kunnen zijn’. Die gaan over zelfacceptatie. Wie ben ik? Wie wil ik zijn ten opzichte van de omgeving en mezelf? Dat heeft te maken met wat je waardevol vindt, dat gaat over zingeving.’
