We hebben allemaal wel eens gehoord van de bank bij de psychotherapeut en de dynamiek tussen een cliënt en zijn menselijke therapeut. Minder bekend is wellicht de steeds populairder wordende huisdiertherapie. Dat is geen therapie voor je huisdier, maar het relatief nieuwe fenomeen van therapie voor mensen waarbij dieren betrokken zijn.

Deze dierondersteunde interventies of AAI’s (animal assisted interventions) waarbij ook een getrainde menselijke professional betrokken is, blijken heilzaam te zijn voor mensen van alle leeftijden en leiden tot een aanzienlijke vermindering van de fysiologische reacties op stress - zoals die van de hartslag - en de daarmee gepaard gaande emoties, zoals angst.

Het is een al lang bestaand en algemeen aanvaard feit dat mensen van alle leeftijden baat kunnen hebben bij een partnerschap met dieren als gezelschapsdieren. Van de vreugde van de band tussen mens en dier, tot kameraadschap en een betere geestelijke gezondheid: er bestaat geen twijfel over dat katten, honden en andere huisdieren ons leven onmetelijk verrijken.

Maar de laatste tien jaar zijn dieren ook mensen gaan helpen in andere settings dan thuis - zoals ziekenhuizen en bejaardentehuizen, scholen, universiteiten, gevangenissen en revalidatiecentra.

Hondentherapie

Een recente studie in het ziekenhuis had tot doel te onderzoeken of hondentherapie enig effect had op het welzijn van patiënten, van wie de meerderheid (ongeveer 70 procent) was opgenomen en wachtte op een ziekenhuisbed, en die allemaal pijn hadden.

Zij kregen elk een tien minuten durend bezoek van een therapiehond als aanvulling op de gebruikelijke ziekenhuiszorg. Met behulp van een gedetailleerd psychometrisch onderzoek beoordeelden de onderzoekers de patiënten onmiddellijk voor het bezoek, onmiddellijk erna en twintig minuten daarna. Zij vonden het bemoedigend dat de patiënten een aanzienlijke vermindering van pijn, angst en depressie meldden na het bezoek van de therapiehond - en een toename van het algemeen welzijn.

Therapie met honden kan ook de bloeddruk en de hartslag verlagen.

Katten en paarden helpen ook

In de afgelopen tien jaar hebben katten zich ook aangesloten bij de AAI-beweging - en zijn ze gebruikt in instellingen zoals scholen en verzorgingstehuizen om het welzijn te verbeteren. Alleen al de aanwezigheid van een kat blijkt de stemming te verbeteren en gevoelens van eenzaamheid te verminderen. Spelen met een kat, en lichamelijk contact door aaien en knuffelen, kan een gevoel van rust opwekken, vooral bij kinderen en kwetsbare oudere patiënten in de langdurige zorg.

In feite kan zelfs het spinnen van een kat emotionele opluchting brengen, vooral wanneer we ons gestrest voelen.

Uit een onderzoek met patiënten met chronische leeftijdsgebonden handicaps in een verpleeghuis bleek dat degenen die drie keer per week, gedurende zes weken, een kattentherapiesessie kregen, verbeterde depressieve symptomen hadden en een significante verlaging van de bloeddruk.

Therapie met paarden is vooral nuttig voor jonge mensen met psychische problemen en gedragsproblemen. In veel gevallen kunnen jongeren die geen baat hebben gehad bij traditionele, op gesprekken gebaseerde therapie, voordelen ervaren - met name een toegenomen gevoel van kalmte en emotionele controle - wanneer ze deelnemen aan paardentherapie, waarbij ze leren hoe ze met de paarden moeten communiceren en hoe ze voor hen moeten zorgen.

Therapeutische paardrijtherapie biedt ook fysieke en emotionele voordelen voor kinderen met een handicap, omdat het helpt hun evenwicht, houding en hand-oog coördinatie te verbeteren. Het kan kinderen ook helpen vertrouwen te krijgen en sociaal bewuster te worden.

Therapeutisch paardrijden blijkt ook de symptomen van PTSD bij volwassenen te verbeteren. En paardentherapie, waarbij niet wordt gereden maar het paard wordt gevoederd, verzorgd en geleid, kan mensen helpen bij het verwerken en veranderen van negatieve gedragingen, zoals die welke met verslaving in verband worden gebracht.

Goede therapeuten

Het opbouwen van relaties en sociale verbanden door middel van socialiseren en menselijke interactie is een belangrijk onderdeel van het onderhouden en verbeteren van onze geestelijke gezondheid.

Dieren, wanneer ze aan hun lot worden overgelaten, maken en werken ook aan het onderhouden en verbeteren van emotionele relaties en verbindingen met anderen. We hebben het grote geluk dat - als het gaat om honden, katten en paarden - deze neiging zich ook uitstrekt tot mensen, zolang we ons gedragen op een manier die comfortabel is voor het dier. En de wetenschap heeft aangetoond dat zij ook kunnen begrijpen wat er in onze interacties met hen gebeurt.

Paarden kunnen menselijke emoties lezen en zich daarop afstemmen. Ze kunnen zelfs een persoon leren kennen door te kijken hoe die persoon met een ander paard omgaat, en hun gedrag daarop afstemmen - bijvoorbeeld door die persoon meer te benaderen en aan te raken als die zich ongemakkelijk lijkt te voelen bij het andere paard.

Onderzoek met honden en katten heeft uitgewezen dat ook zij onze lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en stemmen kunnen lezen en erop kunnen reageren.

Een deel van het plezier van het opbouwen van een band met een dier is ontdekken wie ze zijn en wat ze leuk vinden - en het spreekt voor zich dat hun welzijn altijd een topprioriteit moet zijn. Maar als je denkt dat je een super therapiehuisdier in de dop hebt, overweeg dan eens contact op te nemen met een organisatie voor dierentherapie bij jou in de buurt. Zij zullen u en uw dierenvriend graag ontmoeten.

Dit artikel verscheen eerder in The Conversation.