We voegen heel graag nieuwe functies toe aan een ontwerp, in plaats van bestaande functies te schrappen. Nochtans kan schrappen veel opleveren.
Een fiets met zijwieltjes. Generaties peuters en kleuters hebben erop gereden, ter voorbereiding van het echte werk. Vandaag verdringt de loopfiets de zijwieltjes. Op zulke fietsjes zonder trappers leren kinderen de coördinatie ontwikkelen die ze nodig hebben om te fietsen – een vaardigheid die veel lastiger onder de knie te krijgen is met een (extra) set wielen.
Waarom heeft het, gezien de voordelen van loopfietsen, zo lang geduurd voordat we de zijwieltjes overboord hebben gegooid? Er zijn nog wel meer voorbeelden van oplossingen waarbij zaken worden weggelaten. In sommige steden worden verkeerslichten en -borden afgeschaft om de straten veiliger te maken – een idee dat indruist tegen conventionele stadsplanning.
Constructies bouwen
Minimalistische ontwerpen, waarbij elementen uit een bestaand model worden verwijderd, zijn ongebruikelijk. Ingenieur Leidy Klotz en sociaal psycholoog Gabrielle Adams van de University of Virgina veronderstelden dat daar een psychologische verklaring voor is: wanneer mensen met een probleem worden geconfronteerd, hebben ze de neiging oplossingen te kiezen waarbij nieuwe elementen worden toegevoegd in plaats van bestaande componenten weg te nemen.
Ze voerden enkele experimenten en studies uit om daar bewijs voor te vinden, én een verklaring. Adams en Klotz vroegen ruim negentig proefpersonen om een patroon symmetrisch te maken door gekleurde vakjes toe te voegen of te verwijderen. Slechts 18 mensen (20 procent) kozen ervoor vakjes te schrappen. De onderzoekers doorspitten ook een archief van voorstellen, gericht aan een nieuwe rector van de universiteit. Het ging om 651 ideeën. Slechts 11 procent ervan ging om het afschaffen van een bestaande regeling, praktijk of programma.
“Oplossingen waarbij je iets toevoegt, hebben een bevoorrechte status”
Vervolgens voerden Adams en Klotz acht experimenten uit met meer dan 1.500 mensen. Proefpersonen moesten bijvoorbeeld aan constructies werken, om die steviger of symmetrisch te maken. Ook al was steentjes weghalen duidelijk de efficiëntste oplossing, toch koos de meerderheid voor steentjes toevoegen. Als de vrijwilligers ook nog eens moesten multitasken, dan kwamen ‘schrappende’ oplossingen al helemaal niet meer in hen op. Mochten ze eerst wat oefenen of werd hen expliciet gewezen op de mogelijkheid om dingen weg te halen, dan vergrootte de kans dat ze aan ‘schrappende’ oplossingen gingen denken.
Meer waardering
“Oplossingen waarbij je iets toevoegt, hebben een bevoorrechte status”, zegt Benjamin Converse, die meewerkte aan het onderzoek. “Ze komen snel en gemakkelijk in je op. Het kost meer moeite om oplossingen te bedenken waarbij je iets weghaalt.”
Tom Meyvis, consumentenpsycholoog aan New York University, die het onderzoek beoordeelde, wijst erop dat additieve oplossingen vaak ook meer gewaardeerd worden. De zogenoemde sunk-cost bias kan eveneens een rol spelen. Als je al veel tijd, geld of moeite hebt besteed aan iets, dan blijf je er makkelijker in investeren, ook al heeft dat eigenlijk geen zin meer.
De onderzoekers hopen dat hun bevindingen professionals in allerlei sectoren, van technici over architecten tot artsen, zullen aanmoedigen om na te denken over ‘schrappende’ oplossingen die doorgaans over het hoofd worden gezien.
