Weinig stress laat puber sneller spijbelen

Pubers met relatief weinig stresshormonen (cortisol) in hun lichaam zijn vatbaarder voor bijvoorbeeld spijbelen, vandalisme en winkeldiefstal dan tieners met een gemiddeld niveau cortisol. Dat blijkt uit onderzoek van Evelien Platje, die vrijdag promoveert aan het VUmc in Amsterdam.

"Net zoals een te hoog stressniveau onprettig voelt, lijkt het erop dat een te laag stressniveau ook niet comfortabel is", stelt Platje. "In een poging dat gevoel te laten verdwijnen en hun stressniveau op te krikken, kunnen pubers gaan spijbelen of ander antisociaal gedrag vertonen." Of dat een bewuste of onbewuste actie is, is haar niet duidelijk.

Vervolgens gaan tieners op zoek naar 'foute' vrienden die hetzelfde gedrag vertonen, zoals bijna alle jongeren zich aansluiten bij gelijkgestemden.

Een erg doeltreffende 'oplossing' om het gehalte te laten stijgen, is zulk asociaal gedrag echter niet: het cortisolniveau gaat er niet of maar eventjes door omhoog. "Waarschijnlijk gaat het niveau maar tijdelijk omhoog, of krijgt diegene er zelfs helemaal geen stressreactie door." Vandaar dat het vaak niet bij één keer stelen of spijbelen blijft.

Wetenschappers verschillen nog van mening over het ontstaan van een lage cortisolwaarde. Enerzijds lijkt het stresshormoonniveau een natuurlijke factor te zijn: de één heeft wat meer cortisol dan de ander en in de loop van een dag schommelt het niveau iets. Maar volgens een aantal onderzoekers kan een cortisolniveau ook blijvend verhogen wanneer iemand een trauma oploopt. Platje heeft de oorzaak zelf niet onderzocht, maar denkt dat in beide theorieën een kern van waarheid schuilt.

Platje onderzocht de afgelopen 3 jaar bijna 500 pubers. Zij moesten op hun 15e, 16e en 17e een vragenlijst invullen over hun gedrag. Ook nam ze speeksel bij hen af.