Welke activiteit is er in de hersenen tijdens een psychedelische beleving? Maastrichtse en Luikse wetenschappers zochten het uit.
Wij spraken met professor Jan Ramaekers van Universiteit Maastricht over het onderzoek.
Jullie deden onderzoek naar de effecten van psilocybine, de actieve stof in psychedelische paddenstoelen. Vanwaar de interesse in die stof?
‘Er is opnieuw interesse in het onderzoek naar de medische toepassingen van psychedelica. Psilocybine krijgt de meeste aandacht, want daarvan weten we het best wat de medische toepassingen kunnen zijn. Zo bestaat er onderzoek naar het effect van een eenmalige behandeling met psilocybine bij mensen met depressieve klachten. Daarin zagen de onderzoekers dat de symptomen bij een aantal mensen afnamen, ook wanneer ze niet op de bestaande therapieën reageerden. Hun symptomen bleven ook lange tijd laag, waardoor ze niet elke dag psilocybine moesten gebruiken.’
‘Psilocybine roept ook een psychedelische beleving op. De intensiteit van die beleving kan voorspellen hoe goed iemand op zo’n medische toepassing reageert, maar we weten nog niet waarom dat zo is. Daarom keken wij naar wat er gebeurt in het brein tijdens een psychedelische beleving.’
Hoe onderzochten jullie de reactie van het brein op psilocybine in Maastricht?
‘Met een MRI-machine maakten we hersenscans van proefpersonen die al dan niet onder invloed van psilocybine waren. Daarmee konden we meten hoeveel neurotransmitters vrijkwamen en hoe sterk zenuwcellen in de hersenen met elkaar verbonden waren. Hoe sterker de verbinding, hoe meer de delen van de hersenen met elkaar communiceren. Bij een eenmalige dosis psilocybine waren die verbindingen sterker dan bij de placebo.’
‘Verder lieten we de proefpersonen een vragenlijst invullen om hun subjectieve psychedelische beleving in kaart te brengen. We zagen bij psilocybine dat oceanic boundlessness het meest aanwezig was. Dat is het gevoel van eenheid met de wereld, waarbij de grens tussen jou en de wereld vervaagt. Ze ervoeren ook visuele effecten, maar in mindere mate.’
Jullie werkten samen met de universiteit van Luik. Wat onderzochten zij?
‘Het was nog niet gelukt om de subjectieve psychedelische beleving te koppelen aan hersenactiviteit, maar in samenwerking met onderzoekers in Luik lukte het om een terugkerend patroon van hersenactiviteit te identificeren dat samenhing met de psychedelische beleving. Het patroon representeert een moment van hyperconnectiviteit. Dat is een moment waarop alle delen van het brein overactief zijn en met elkaar communiceren. Dan legt het brein tijdelijk nieuwe connecties.’
‘Samen met de universiteit van Luik verbonden we dat patroon dus met de subjectieve belevingen van de proefpersonen. Wanneer het brein naar hyperconnectiviteit overgaat, nemen de belevingen van oceanic boundlessness en de visuele effecten tijdens de psychedelische beleving toe. Dat kan verklaren waarom de grens tussen jou en de buitenwereld vervaagt, een fenomeen dat we ego-dissolutie noemen. Dat komt mogelijk doordat het brein binnenkomende informatie niet filtert, maar juist versterkt.’
