Wordt parkinson uitgelokt door luchtvervuiling?

Uit een Zuid-Koreaanse studie blijkt dat een hoge concentratie stikstofdioxide gelinkt is aan een verhoogde kans op de ziekte van Parkinson. Stikstofdioxide komt bijvoorbeeld in de lucht terecht door uitlaatgassen en de uitstoot van energiefabrieken.

De onderzoekers volgden bijna 80 000 veertigplussers die van 2002 tot 2006 in Seoul woonden. Tussen 2007 en 2015 kregen meer dan 300 deelnemers te kampen met parkinson. De onderzoekers trokken na waar deze deelnemers precies woonden en hoe het daar gesteld was met de luchtvervuiling. Ze concluderen dat inwoners die in de meest vervuilde gebieden leven veertig procent meer risico lopen op de hersenaandoening dan inwoners uit de minst vervuilde gebieden. Voor een aantal andere luchtvervuilers, waaronder koolstofoxide, ozon, en stikstofdiode, konden de wetenschappers geen link met de ziekte van Parkinson vinden. Hoe stikstofdioxide precies bijdraagt aan de ontwikkeling van parkinson weten de onderzoekers nog niet.

Een aantal Amerikaanse wetenschappers vindt het verrassend dat de andere luchtvervuilers niet aan parkinson gelinkt konden worden. In een commentaar schrijven ze dat de resultaten van het onderzoek wel bijdragen aan het groeiende bewijs voor de link tussen parkinson en luchtvervuiling, en dat stikstofdioxide daar zeker een rol in speelt, maar dat er een aantal problemen zijn met het bewijzen van de link tussen parkinson en mogelijke andere luchtvervuilers. Volgens de Amerikanen is het moeilijk individuele verschillende binnen dezelfde regio’s te meten. De Koreanen hadden bijvoorbeeld geen metingen binnenshuis verricht, of op het werk dat misschien wel in een andere regio ligt. Daarnaast vinden de Amerikanen dat het onderzoek eigenlijk nog langer had moeten duren, omdat het lang duurt voor de ziekte zich ontwikkelt, en dat het moeilijk is om alle nieuwe gevallen van parkinson betrouwbaar te diagnosticeren.

Hoogleraar neurologie Bas Bloem (Radboudumc), niet betrokken bij de studie, is positief over het onderzoek. ‘Parkinson is nu de snelst groeiende hersenaandoening ter wereld’, legt hij uit. ‘De ziekte werd voor het eerst omschreven in 1817 in Londen, tijdens de industriële revolutie, en in China groeit het aantal parkinson-gevallen nu juist enorm. Daar is de industriële revolutie op dit moment bezig. Dat zijn allemaal sterke aanwijzingen dat parkinson en luchtvervuiling met elkaar te maken hebben.’

Volgens Bloem draagt de studie uit Zuid-Korea bij aan het groeiende bewijs dat luchtvervuiling en parkinson aan elkaar gelinkt zijn. ‘Of stikstofoxide dan dé boosdoener is, moet nog verder worden onderzocht. Maar de studie laat wel zien dat we de toename van het aantal parkinson-gevallen voor een groot deel aan onszelf te danken hebben. Waar je woont, bepaalt kennelijk voor een deel jouw risico op parkinson.’

Zelf onderzoekt hij onder meer de link tussen parkinson en blootstelling aan pesticiden. Hij wil weten waar in Nederland parkinson vaak voorkomt, onder andere om het gebruik van pesticiden terug te dringen. ‘Uit onderzoek weten we inmiddels dat boeren vaker parkinson krijgen omdat zij veel in aanraking met pesticiden komen.’

‘Eigenlijk kun je parkinsonpatiënten vergelijken met kanaries in kolenmijnen – als die stoppen met zingen is de lucht vervuild en moesten de mijnwerkers vertrekken’, vervolgt Bloem. ‘We zijn de lucht nu enorm aan het vervuilen.’

Het goede nieuws is volgens Bloem wel dat we parkinson kunnen voorkomen, door onze omgeving minder te vervuilen. Zowel door het gebruik van pesticiden als de luchtvervuiling aan te pakken.