Zwangerschap verandert je brein

Een zwangerschap doet bepaalde hersengebieden van aanstaande moeders krimpen. Die wijzigingen blijven minstens bestaan tot hun kinderen twee jaar oud zijn.

Elseline Hoekzema van de Universiteit Leiden maakte hersenscans bij 25 vrouwen voor en na de zwangerschap van hun eerste kind. Ze zocht naar veranderingen in de grijze stof van hun brein. Ze vergeleek hun breinscans ook met die van 19 kersverse vaders, en met die van 37 mannen en vrouwen zonder kinderen. Bij de nieuwe moeders verminderde de grijze stof zodra ze zwanger werden. Dat gebeurde vooral in hersengebieden die gelinkt zijn met Theory of Mind – de vaardigheid om de gedachten, gevoelens en intenties van anderen te begrijpen.

Twee jaar na de bevalling waren de veranderingen er nog steeds. Alleen in de hippocampus herstelde de grijze stof zich gedeeltelijk. Dat hersengebied is betrokken is bij het geheugen. Mogelijk verklaart dit het fenomeen dat wel eens zwangerschapsdementie wordt genoemd: eerder onderzoek wees uit dat zwangere vrouwen soms moeite hebben met het zich herinneren van woorden.

De hersengebieden gelinkt met Theory of Mind bleven echter gewijzigd. Het gaat om het eerste bewijs dat zwangerschap de hersenen van vrouwen structureel en langdurig wijzigt, stellen Hoekzema en haar collega-onderzoekers in hun paper in het vakblad Nature Neuroscience.

De verminderde hoeveelheid grijze stof betekent overigens niet per se dat jonge moeders minder hersencellen hebben dan voor hun zwangerschap. Het kan ook gaan om een vermindering van het aantal verbindingen tussen neuronen. Ook in de puberteit veranderen de hersenen, en mogelijk is er bij zwangerschap iets soortgelijks aan de hand, suggereert Hoekzema. Kinderen hebben te veel verbindingen in hun hersenen, en in de puberteit gaat het brein de nutteloze links wegsnoeien. Dat zorgt ervoor dat we alleen die verbindingen overhouden die nuttig zijn, en dat we die ook kunnen versterken. Mogelijk maakt eenzelfde mechanisme vrouwen gespecialiseerder in sociale vaardigheden.

Zo bereiden die veranderingen vrouwen voor op het moederschap, vermoedt Hoekzema. Moeders met de sterkste wijzigingen bleken ook de hechtste band te voelen met hun baby. En de gewijzigde regio’s bleken geactiveerd te worden bij het kijken naar foto’s van hun baby, en niet bij het kijken naar foto’s van andere kinderen. De specialisatie van de hersenen zou moeders kunnen helpen om de behoeftes van hun baby beter te kunnen inschatten en een goede band op te kunnen bouwen met het kind. (lg)