Aarde 1.000 jaar geleden getroffen door extreme zonnestormen

De aarde is in de achtste en in de tiende eeuw van onze jaartelling getroffen door extreem krachtige uitbarstingen op de zon. Dat concluderen wetenschappers van de universiteit van Lund (Zweden) op basis van onderzoek aan ijskernen uit Groenland en Antarctica. De gigantische zonsuitbarstingen vonden plaats in de jaren 774/775 en 993/994. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Communications.

Eerder was uit bestudering van boomringen al ontdekt dat er in de betreffende twee perioden sprake was van een plotselinge toename van radioactieve koolstofisotopen. De oorsprong daarvan kon echter niet onomstotelijk worden vastgesteld. Uit het onderzoek aan ijskernen blijkt nu dat krachtige zonnestormen de enige plausibele oorzaak vormen.

Bij uitbarstingen op de zon wordt niet alleen veel röntgenstraling geproduceerd, maar worden ook grote hoeveelheden energierijke elektrisch geladen deeltjes de ruimte in geblazen. Al bij relatief kleine uitbarstingen kunnen die zonnestormen leiden tot verstoringen van het radioverkeer, uitvallen van satellietelektronica, of storingen in elektriciteitscentrales.

Ook in september 1859 vertoonde de zon een krachtige uitbarsting. Als er nu opnieuw zo'n zonnestorm zou optreden, zouden de gevolgen niet te overzien zijn. De twee uitbarstingen in de achtste en tiende eeuw waren nog veel extremer dan de uitbarsting van 1859.