Vrijdagavond kan je vanaf 21u30 kijken naar de langste totale maansverduistering of ‘bloedmaan’ van de eeuw. De bloedmaan is al heel lang een inspiratiebron voor mythes, vaak als een onheilspellend voorteken.
Tijdens een maansverduistering schuift de aarde precies tussen de zon en de volle maan in. De maan krijgt een spookachtig rode kleur, veroorzaakt door zonlicht dat via de aardse dampkring toch nog op de verduisterde maan terecht komt.
Een maansverduistering is niet heel erg zeldzaam. De laatste in ons land dateert van september 2015. Deze bloedmaan is wel uitzonderlijk omwille van de lengte: het fenomeen zal maar liefst 1 uur en 43 minuten zichtbaar zijn, de langste totale maansverduistering van de eeuw.
Boosaardige maan
Volgens veel oude beschavingen voorspelde de bloedmaan niet veel goeds. De Inca’s interpreteerden het fenomeen als een jaguar die de maan aanviel en verslond. Ze geloofden dat het volgende slachtoffer van de jaguar de aarde zou zijn. Om het gevaar af te wenden, schreeuwden ze richting bloedmaan, fokten hun honden op en dreigden met speren.
In het antieke Mesopotamië werd een maansverduistering gezien als een aanslag op de koning. Omdat de Mesopotamiërs de bloedmaan vrij precies konden voorspellen, stelden ze net voor het fenomeen een interim-koning aan. Iemand die werd beschouwd als onbelangrijk en misbaar deed zich voor als koning, terwijl de echte koning zich verstopte tot de bloedmaan voorbij was.
Enkele Hindoe legendes interpreteren maansverduisteringen als het resultaat van de boze geest Rahu die een onsterfelijkheids-elixir drinkt. De zon en de maan onthoofden Rahu als tegenreactie, maar door zijn verworven onsterfelijkheid blijft zijn hoofd leven. Rahu neemt vervolgens wraak door de zon en de maan te achtervolgen. Als hij de maan vangt, verdwijnt die even in zijn hoofd om terug te verschijnen uit zijn open nek.
Voor veel mensen in India, voorspelt een maansverduistering tegenslag. Voedsel en water worden bedekt, en er worden rituelen uitgevoerd. Zwangere vrouwen mogen niet eten of actief zijn tijdens een bloedmaan, om hun ongeboren kind te beschermen.
Een vriendelijker gezicht
Niet alle mythes zijn fatalistisch. De indianenstammen Hupa en Luiseño stammen uit Californië geloofden dat de maan gewond of ziek is. Na de verduistering, zou de maan dan genezen. Met de hulp van zijn vrouwen of door medicijnmannen. De stammen zongen geneeskrachtige liederen gericht aan de maan.
De Batammaliba-stam uit Togo en Benin (Afrika) zien de maansverduistering als een conflict tussen de zon en de maan – een conflict dat zij moeten helpen oplossen. Een maansverduistering is daarom een dag om ook onderlinge oude vetes te laten rusten.
In Islamitische culturen worden maansverduistering zonder bijgeloof geïnterpreteerd. De zon en de maan vertegenwoordigen een diep respect voor Allah. Tijdens een verduistering wordt gebeden en gezongen. Het Salat-al-khusuf, een “gebed voor de maansverduistering” vraagt Allah om vergiffenis, en herbevestigt zijn grootheid.
Uiteindelijk is de bloedmaan gewoon een eclips
Voor de Christelijke interpretatie moeten we terug naar het bloed. Het Christendom associeert de maansverduistering met de boosheid van God, en het kruisigen van Jezus. Het is een voorteken van de Dag des Oordeels. Daarom valt Pasen op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente, waardoor een maansverduistering nooit op paaszondag kan vallen.
De term bloedmaan werd populair in 2013 door het boek “Four Blood Moons” van de Amerikaanse priester John Hagee. Hij verdedigde in zijn boek het apocalyptische idee achter de maansverduistering. Hagee baseert zich onder andere op vier opeenvolgende maansverduisteringen die vielen op Joodse feestdagen, iets wat nooit eerder was gebeurd. De invloedrijke predikant Mike Moore deed die onheilspellende boodschap af als onzin, maar sindsdien wordt de term bloedmaan graag gebruikt in de media.
