‘Gezicht’ van de maan is deels vulkanisch
02 oktober 2014 door EEGegevens die zijn verzameld door twee NASA-maansondes wijzen erop dat het ‘gezicht’ van de maan een vulkanische oorsprong heeft.
Oceanus Procellarum, de grote, donkere vlakte aan de westrand van het ‘gezicht’ van de maan, is mogelijk toch niet ontstaan door de inslag van een grote planetoïde. Gegevens die zijn verzameld door twee NASA-maansondes wijzen erop dat de ‘maanzee’ een vulkanische oorsprong heeft.
De beide ruimtesondes, die samen de GRAIL-missie vormden, hebben in 2012 het zwaartekrachtsveld van de maan in kaart gebracht. Een analyse van de gegevens heeft nu laten zien dat het Procellarum-gebied, net als andere ‘maanzeeën’, omgeven is door zogeheten zwaartekrachtsanomalieën – ondergrondse structuren die een afwijkende zwaartekrachtsaantrekking vertonen.
Bij de meeste maanzeeën is het stelsel van zwaartekrachtsanomalieën ruwweg cirkelvormig, zoals te verwachten is bij een grote inslagstructuur. Maar bij Procellarum is het zo ongeveer rechthoekig. Volgens de wetenschappers die de GRAIL-gegevens hebben geanalyseerd is dat in strijd met de inslaghypothese.
Pas later afgekoeld
De onderzoekers stellen een ander scenario voor. Zij denken dat de korst in het huidige Procellarum-gebied om de een of andere reden later is gestold dan de omringende maankorst. Toen dit deel van de maan uiteindelijk alsnog afkoelde en kromp, zou het zich hebben losgetrokken van het omringende korstmateriaal, waardoor zich diepe breuken vormden.
Via dit stelsel van breuken zou vervolgens magma uit het inwendige van de maan zijn opgestegen en vlak onder het maanoppervlak zijn gestold. Modelberekeningen laten zien dat dit scenario de waargenomen zwaartekrachtsanomalieën goed kan verklaren.
Er blijven echter genoeg vragen over. Zo is onduidelijk waarom de korst in het Procellarum-gebied later is gestold dan de rest van de maankorst. Een mogelijke verklaring is dat het gebied rijk was aan radioactieve elementen, die bij hun verval warmte afgaven. Maar theoretisch is het ook denkbaar dat het vulkanische scenario toch door een grote inslag in gang is gezet – maar dan wel een inslag waarvan alle sporen vervolgens door vulkanisme zijn uitgewist.
