Heelal wemelt van de zwarte gaten

Het onderzoek met de Amerikaanse infraroodsatelliet Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE) heeft een stortvloed aan superzware zwarte gaten opgeleverd. Ook zijn een stuk of duizend sterrenstelsels ontdekt die in zoveel stof zijn gehuld, dat ze bijna geen zichtbaar licht uitzenden, maar wel veel infraroodstraling.

WISE heeft de complete hemel op infrarode golflengten in kaart gebracht - twee keer zelfs. Het verwerken van alle gegevens die daarbij zijn verzameld, is nog in volle gang. In drie artikelen die in de Astrophysical Journal zullen verschijnen, presenteren astronomen de meest recente onderzoeksresultaten.

Bij een van de onderzoeken zijn in de WISE-gegevens 2,5 miljoen superzware zwarte gaten op afstanden tot meer dan tien miljard lichtjaar opgespoord. Twee derde daarvan was nooit eerder waargenomen, omdat het licht dat zij uitzenden wordt tegengehouden door het stof in hun omgeving. Dat WISE deze objecten toch kon opsporen, komt doordat het omringende stof wordt opgewarmd door de energie die de materie-verorberende zwarte gaten produceren. Warm stof is een bron van infraroodstraling.

Bij twee andere onderzoeken zijn duizend verre sterrenstelsels ontdekt die waarschijnlijk 100 biljoen keer zoveel licht produceren als onze zon, maar op zichtbare golflengten desondanks bijna niet waarneembaar zijn. Vervolgwaarnemingen met de Spitzer-ruimtetelescoop hebben laten zien dat deze stofrijke stelsels niet alleen een superzwaar zwart gat in hun kern hebben, maar ook in hoog tempo nieuwe sterren produceren. Bovendien zijn er aanwijzingen gevonden dat het zwarte gat in deze stelsels ouder is dan het gros van hun sterren.