De ruimtevaartmaatschappij die de ‘discobal’ het heelal instuurde, gaf verkeerde informatie.
Op 26 januari haalde het privé-ruimtevaartbedrijf Rocket Lab uit Nieuw-Zeeland het wereldwijde nieuws: het had een gigantische discobal gelanceerd. Het is sindsdien het helderste object aan de hemel en zal dit nog zijn gedurende ongeveer negen maanden. De zogeheten Humanity Star weerspiegelt de stralen van de zon zodat je de bol vanaf de aarde kunt zien als een discobal in een dancing.
Sommige astronomen waren echter minder poëtisch aangelegd, en vonden dat de satelliet vooral lichtvervuiling veroorzaakt.
"Hoe kon zo’n volledig symmetrisch object een oneven aantal panelen hebben?"
Maar lichtvervuiling was niet het enige dat de wetenschappelijke wenkbrauwen deed fronsen: alle persberichten meldden dat de Humanity Star ‘een gigantische bal is van ongeveer een meter met 65 driehoekige reflecterende panelen’. Hier had Jos Pauwels, een Antwerpse amateursterrenkundige van de kring AW Mercator, het moeilijk mee, schreef hij mij, want hoe kon zo’n volledig symmetrisch object een oneven aantal panelen hebben? Ik trok zijn vraag even na. Inderdaad, op de officiële site van Rocket Lab stond tot op 6 februari 2018 duidelijk te lezen dat er 65 panelen waren op de ‘Humanity Star’. De persagentschappen hadden zich wellicht gebaseerd op een bericht van de Nieuw-Zeelandse firma, want alle media legden het aantal panelen van de ‘ster’ vast op 65.
Antwerpenaar Pauwels bleek echter niet de enige die zich die vraag had gesteld. Op de site Math.Stackexchange hadden wiskundigen al opgemerkt dat het veelvlak op de foto bovenaan dit artikel een gedraaide icosidodecaëder toont, waarin de vijfhoeken vervangen zijn door driehoeken en zo een enigszins opstaande piramide vormen.
Zo’n veelvlak heeft 80 zijvlakken. Als er dan aan de onderzijde 6 worden verwijderd om een vlakke onderzijde te verkrijgen, zoals op de officiële foto, dan zijn het er nog 74. Maar er komt dan wel een zeshoek bij om die onderzijde te bedekken, zodat het totaal 75 is. En geen 65. Hoe kon dat?
"Sinds 7 februari heeft de firma in alle stilte een wijziging op haar website doorgevoerd"
Ik stelde de vraag dan maar aan de firma zelf, per mail. Wat bleek: sinds 7 februari is het aangekondigde aantal panelen op de website plots veranderd en blijken het er nu inderdaad 75 te zijn. Sites zoals de Wayback Machine laten toe om oude versies van websites te bekijken, zodat een vergelijking van beide versies, van voor en na 7 februari, onomstotelijk is. De firma heeft mij niet geantwoord, maar ze heeft blijkbaar wel haar fout in alle stilte hersteld.
Er is echter nog iets merkwaardigs: het veelvlak op de officiële foto verschilt van dit op de website. Op de foto staat een gedraaide icosidodecaëder, maar op de website zie je een pentakis icosidodecaëder. Hierbij is de onderzijde 36° gedraaid ten opzichte van de bovenzijde, zoals deze tekeningen duidelijk maken:
De beide vormen hebben evenveel zijvlakken, namelijk 80, of, zoals reeds gesteld, 75, indien een deel waarin 6 driehoeken samenkomen in een punt vervangen wordt door 1 zeshoek. Maar waarom komt de tekening op de site niet overeen met de foto? De firma Rocket Lab heeft blijkbaar haar wiskundehuiswerk niet goed gemaakt. Ze beoefent, om het in haar Engelse taal te stellen, voorwaar geen rocket science.
Update: De elektronische inkt van dit artikel is nog niet droog of de website van de Humanity Star blijkt nogmaals aangepast. Sinds 9 februari zou de Humanity Star geen 65 en ook geen 75 panelen hebben, maar wel 76, zo wordt nu gemeld. Er werden dus geen zes driehoeken vervangen door één zeshoekig paneel, maar blijkbaar vijf driehoeken door een vijfhoek.
