Op 20 januari 2016 registreerden amateurfotografen lichtgevende groene golven aan de nachtelijke hemel in het noorden van Europa. Finse wetenschappers bestudeerden hun opnames en besluiten nu dat de lichtgevende ‘zandduinen’ een voorheen onbekende variant van het noorderlicht zijn.
Het noorderlicht ontstaat wanneer geladen deeltjes afkomstig van de zon de atmosfeer van de aarde binnendringen. Het magnetisch veld van de aarde buigt de deeltjes af richting de polen. Als ze daar op zuurstof- en stikstofatomen botsen, komt hun energie vrij in de vorm van kleurrijk licht. Hoewel het noorderlicht er chaotisch en uniek uitziet, bestaan er toch vaste varianten van het lichtcircus. De meeste daarvan zijn goed gedocumenteerd. Nieuwe soorten van de aurora borealis worden zelden ontdekt.
Tot nu, dus. In 2016 riepen wetenschappers hobbyisten wereldwijd op om hun foto- en videomateriaal van de groene zandduinen aan hen te bezorgen, zodat ze die konden koppelen aan satellietdata. Ze bevestigden zo hun vermoeden: het gaat om een nieuwe, uiterst zeldzame, poollichtvorm.
De golvende duinen komen enkel voor in de bovenste delen van de mesosfeer, een laag in de atmosfeer die te laag is om met satellieten te verkennen (ongeveer 100 kilometer boven het aardoppervlak). Het lichtspektakel wordt veroorzaakt door een verhoogde dichtheid van zuurstofatomen op die hoogte in de atmosfeer. Die zorgen voor de verschillen in helderheid binnen de duinengolven, die trouwens wel 45 kilometer lang kunnen zijn.
Bron: Universiteit van Helsinki, Finland
