Mysterieuze ster stelt astronomen voor een raadsel

In gegevens van de Amerikaanse satelliet Kepler is een bijzondere ster opgedoken. De ongeveer 1.500 lichtjaar verre ster, die KIC 8462852 heet, wordt af en toe vrijwel compleet verduisterd door … ja, door wat eigenlijk?

Kepler is speciaal ontworpen om planeten op te sporen die vanaf de aarde gezien tijdens elke baanomloop vóór hun moederster schuiven. Zulke planeetovergangen resulteren in karakteristieke, regelmatig optredende ‘dipjes’ in de helderheid van de ster. Op die manier hebben astronomen al meer dan duizend planeten ontdekt.

De satelliet ontdekt niet alleen planeten. Hij kan ook ‘sterrenvlekken’ (het equivalent van zonnevlekken), helderheidsvariaties van de sterren zelf en stofschijven rond sterren registreren.

In 2011 ontdekten amateurastronomen die helpen bij het interpreteren van de berg gegevens die Kepler heeft geproduceerd een ster die zich wel érg vreemd gedroeg. De ‘lichtkromme’ – het helderheidspatroon dat de ster vertoont – wijst erop dat er een grote hoeveelheid materie in compacte formatie om de ster cirkelt.

Als de ster jong was, zou dat niet zo gek zijn. Jonge sterren zijn vaak omgeven door een rommelige schijf van stof en puin. Maar KIC 8462852 is niet jong. En bovendien vormt het materiaal dat om de ster draait geen sterke bron van infraroodstraling, zoals een normale stofschijf dat wel doet.

In een artikel dat is ingediend bij het Britse tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) houden wetenschappers het er voorlopig op dat de helderheidsafnames van KIC 8462852 - tot wel tachtig procent minder sterlicht - worden veroorzaakt door een wolk kometen. Maar erg bevredigend lijkt die verklaring niet.

Als het geen kometenwolk is, moet er het haast wel een andere natuurlijke verklaring zijn voor het vreemde gedrag van de ster. Er wordt echter ook serieus gekeken naar de mogelijkheid dat de verduisterende objecten van kunstmatige aard zijn. Het zou bijvoorbeeld kunnen gaan om een grote zwerm zonnepanelen waarmee energie wordt opgewekt – het werk van een buitenaardse beschaving dus.

Astronoom Jason Wright van Penn State University werkt momenteel aan een artikel waarin hij die nogal speculatieve hypothese verder uitwerkt. Ook zal een voorstel worden ingediend om een grote radiotelescoop op KIC 8462852 te richten, om naar ’verdachte’ radiosignalen te ‘luisteren’. Mogelijk zal al in januari met die waarnemingen worden begonnen.