Naderende planetoïde is wetenschappelijk buitenkansje

Komende vrijdag scheert planetoïde 2012 DA14 op een afstand van nog geen 28.000 kilometer langs het aardoppervlak. Gevaar voor een botsing met onze planeet is er niet, maar het object – ongeveer half zo groot als een voetbalveld – zal wel de nodige aandacht krijgen. Belangstellenden kunnen de passage van planetoïde zelfs live volgen.

Het zonnestelsel wemelt van de planetoïden – rotsachtige restanten van het proces dat 4,5 miljard jaar geleden tot het ontstaan van de planeten leidde. Voor zover bekend kunnen ruim duizend van deze overgebleven planetaire 'bouwstenen' relatief dicht in de buurt van de aarde komen. Sinds het begin van de systematische waarnemingen in de jaren negentig is echter nog nooit een planetoïde van de omvang van 2012 DA14 zo dicht langs onze planeet gescheerd.

Voor wetenschappers is dat een buitenkansje. Een radarantenne van NASA zal een krachtige bundel radiostraling naar de planetoïden zenden, waarvan de weerkaatsing met radiotelescopen elders in de VS wordt opgevangen. Zulke 'radio-echo's' kunnen niet alleen worden gebruikt om afstand en snelheid van de planetoïde te meten, maar geven ook informatie over de fysische kenmerken van het object.

Bovendien kan uit de signatuur van de weerkaatste radiogolven worden afgeleid in welke richting 2012 DA14 om zijn as draait. Die informatie is van essentieel belang voor het voorspellen van de baan die de planetoïde de komende jaren zal volgen. De huidige omloopbaan brengt de planetoïde één keer per jaar in de buurt van de aarde, maar omdat hij daarbij de aardbaan niet kruist, is er geen kans op een botsing.

In hoeverre daar verandering in kan komen, is voor een belangrijk deel afhankelijk van het zogeheten Jarkovski-effect. Dat effect ontstaat doordat de dagzijde van de planetoïde warmer is, en dus meer infraroodstraling uitzendt, dan de nachtzijde. Dat resulteert in een minuscule kracht die de snelheid van het object kan doen toenemen, maar ook kan vertragen. Welke invloed het Jarkovski-effect op 2012 DA14 heeft, zal pas duidelijk worden als precies duidelijk is op welke manier hij om zijn as wentelt.