Nieuwe telescoop opent jacht op exoplaneten

Bij de Europese sterrenwacht op Paranal, in het noorden van Chili, is een nieuw instrument in gebruik genomen: de Next-Generation Transit Survey (NGTS). Hiermee wordt naar exoplaneten gezocht die – vanaf de aarde gezien – vóór hun moederster langs trekken en daarbij het licht van de ster enigszins verzwakken. De nieuwe faciliteit is gericht op de ontdekking van planeten ter grootte van Neptunus en kleiner.

De NGTS bestaat uit een opstelling van twaalf kleine telescopen, elk met een opening van 20 centimeter. Het systeem zal autonoom de helderheden van honderdduizenden relatief heldere sterren aan de zuidelijke hemel in de gaten houden. Om de gezochte planeetovergangen te kunnen detecteren moeten de sterhelderheden tot op één promille nauwkeurig worden gemeten. Mogelijke ‘treffers’ worden nader onderzocht met grotere telescopen, zoals de naburige Very Large Telescope.

Een van de doelen is het opsporen van kleine planeten die helder genoeg zijn om hun massa’s te kunnen bepalen. Hieruit kan dan de dichtheid van deze planeten worden afgeleid, wat weer aanwijzingen geeft over hun samenstelling. Ook kunnen in sommige gevallen de atmosferen van de planeten onderzocht worden: tijdens een planeetovergang gaat een deel van het sterlicht door de eventuele planeetatmosfeer, die een kleine, maar meetbare signatuur achterlaat.