Ver sterrenstelsel in groot detail

Een internationaal team van astronomen heeft met ongekende scherpte het hart van een ver sterrenstelsel waargenomen. Bij de waarnemingen, waarbij drie speciale radiotelescopen in Chili, in Arizona (VS) en op Hawaï met elkaar werden verbonden, is een beeld-scherpte bereikt die twee miljoen keer zo groot is als die van het menselijk oog.

Met het netwerk van radiotelescopen, die duizenden kilometers uit elkaar staan, is gekeken naar de quasar 3C 279. Dat is het centrum van een sterrenstelsel waar zich een superzwaar zwart gat van ongeveer een miljard zonmassa’s bevindt. Doordat dit zwarte gat grote hoeveelheden materie naar zich toe trekt, en uiteindelijk ook opslokt, is zijn directe omgeving een sterke bron van licht en andere soorten straling. Het stelsel staat zo ver weg dat dit licht er meer dan vijf miljard jaar over doet om de aarde te bereiken.

Ondanks die enorme afstand is met het telescopennetwerk radiostraling gedetecteerd uit een gebiedje dat minder dan een lichtjaar groot is. Ter vergelijking: als onze maan met deze beeldscherpte in kaart zou worden gebracht, zouden daarop details ter grootte van een golfbal te zien zijn.

Uiteindelijk is het de bedoeling om met een nog groter netwerk van radiotelescopen een dermate grote beeldscherpte te bereiken, dat het superzware zwarte gat in de kern van ons eigen Melkwegstelsel kan worden bestudeerd. Met deze ‘Event Horizon Telescope’ zal voor het eerst rechtstreeks on-derzoek kunnen worden gedaan van de eigenschappen van dat zwarte gat. Zo moeten onder meer de gevolgen van de sterke lichtafbuiging van het zwarte gat in beeld worden gebracht. (ee)