Volgende stap naar gravitatiedetector in de ruimte

ESA heeft Europese wetenschappers opgeroepen om voorstellen in te dienen voor een nieuwe missie om gravitatiegolven te detecteren. Dit is de derde grote missie in ESA’s Cosmic Vision plan.

Op dit moment draait de LISA Pathfinder-satelliet in een baan om de aarde. Deze satelliet is zelf niet in staat om gravitatiegolven te detecteren, maar is een testsatelliet voor diverse technieken die nodig zijn voor zo’n detector. Deze missie was aanvankelijk bedoeld als voorloper van LISA, een gezamenlijke missie van drie satellieten van NASA en ESA, maar dit project is in 2011 afgeblazen. Hierna is ESA gaan onderzoeken of ze een soortgelijk project alleen kunnen ondernemen. De voorlopige uitkomst hiervan is positief en vandaar de oproep van vandaag. Een stimulans voor dit project is natuurlijk de succesvolle detectie van gravitatiegolven met een detector op aarde, die eerder dit jaar bekend werd gemaakt.

Gravitatiegolven bieden een geheel nieuw venster op het heelal. Met aardse telescopen kunnen golven met een frequentie rond 100 Hz worden gedetecteerd, afkomstig van samensmeltende zwarte gaten met massa’s van tientallen zonsmassa’s. Met detectoren in de ruimte verwacht men golven te kunnen detecteren met frequenties tussen 1 Hz en 0,1 mHz, veroorzaakt door superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels.

Grote missies in het wetenschappelijke programma van ESA worden door de ESA geleid, maar staan ook open internationale samenwerking. De eerste missie van het Cosmic Vision plan is Juice, de JUpiter ICy moons Explorer, die in 2022 gelanceerd moet worden. De tweede missie is het röntgenobservatorium Athena (Advanced Telescope for High-ENergy Astrophysics), met een waarschijnlijke lanceerdatum in 2028. De derde missie om gravitatiegolven te detecteren, zal mogelijk in 2034 worden gelanceerd.