De Webb-ruimtetelescoop heeft een verre ster onder de loep genomen die eerder al door de Hubble-ruimtetelescoop was gedetecteerd. Vermoedelijk gaat het om de verste ster ooit waargenomen.
Beeld: op deze opname van de Webb-ruimtetelescoop is een sterrenstelsel te zien dat al tijdens de eerste miljard jaar van het heelal bestond. In dat stelsel bevindt zich de verste ster die ooit is gezien. Credit: NASA via Flickr
De Webb-ruimtetelescoop heeft een verre ster onder de loep genomen die eerder al door de Hubble-ruimtetelescoop was gedetecteerd. De nabij-infraroodcamera van Webb laat zien dat het om een zware ster van spectraalklasse B gaat, die meer dan twee keer zo heet is als onze zon en ongeveer een miljoen keer zo helder. Ze staat op recordafstand van de aarde.
De ster, die de bijnaam Earendel heeft gekregen, bevindt zich in het sterrenstelsel Sunrise Arc en is alleen detecteerbaar dankzij de gecombineerde kracht van menselijke technologie en het zogeheten zwaartekrachtlenseffect. Zowel Hubble als Webb kunnen Earendel alleen zien doordat ze zich toevallig achter een rimpeling in de ruimtetijd bevindt die wordt veroorzaakt door de zware cluster van sterrenstelsels WHL0137-08. De cluster heeft dermate veel massa dat ze het weefsel van de ruimte zelf vervormt. Hierdoor fungeert ze als een soort vergrootglas waar astronomen doorheen kunnen kijken.
Terwijl andere objecten in het sterrenstelsel meerdere keren door de zwaartekrachtlens worden afgebeeld, verschijnt Earendel slechts als een enkel lichtpuntje, zelfs op de gedetailleerde infraroodopnamen van Webb. Uit het feit dat de ster, ondanks een vergroting van 4000x, een nietig puntje blijft, leiden de astronomen af dat ze de verste ster is die ooit is waargenomen: zijn licht is ‘slechts’ één miljard jaar na de oerknal uitgezonden. De vorige houder van het afstandsrecord was een door Hubble waargenomen ster die ongeveer 4 miljard jaar na de oerknal wordt waargenomen.
Sterren die zo zwaar zijn als Earendel hebben vaak begeleiders. Astronomen hadden niet verwacht dat Webb begeleiders van Earendel zou kunnen opsporen, omdat ze te dicht bij elkaar zouden staan om van elkaar onderscheiden te kunnen worden. Maar alleen al op basis van de kleuren van Earendel denken sterrenkundigen toch aanwijzingen te zien voor de aanwezigheid van een koelere, rodere begeleider. Het licht van deze ster is door de uitdijing van het heelal uitgerekt tot golflengten die niet waarneembaar zijn met de Hubble-ruimtetelescoop, maar wel met Webb.
